Από την αρχή του χρόνου, η κυβέρνηση επέβαλε «πράσινο τέλος» (3 λεπτά στο λίτρο) στο πετρέλαιο κίνησης, για να χρηματοδοτήσει την ενεργειακή μετάβαση, μέσα από την ενίσχυση των ΑΠΕ και την επιδότηση της αγοράς ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση υποχρεώνει 1,9 εκατομμύρια ιδιοκτήτες/τριες οχημάτων, αγρότες/ισσες, επαγγελματίες οδηγοί, να συνεισφέρουν από την τσέπη τους για τα Tesla που θα αγοράσει μια μερίδα ευκατάστατων αστικών στρωμάτων. Με ταξικούς όρους, πρόκειται για μια καθαρή μεταφορά εισοδήματος από τις χαμηλότερες στις υψηλότερες τάξεις.
Όμως, ακόμα και αν είναι κοινωνικά άδικος, μήπως ένας τέτοιος φόρος είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να περιοριστεί η αυτοκίνηση, η ρύπανση και άρα η κλιματική κρίση; Όχι, δεν είναι.
Ας θυμηθούμε εδώ ότι η αφορμή για το εμβληματικό λαϊκό κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων στη Γαλλία ήταν ένας αντίστοιχος «πράσινος φόρος» στα καύσιμα, με τον οποίο ο Μακρόν ήθελε να χρηματοδοτήσει τη δική του οικολογική μετάβαση. Για αυτό και οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου αποκαλούσαν τους εξεγερμένους φτωχούς «οικολογικούς λουδίτες», οι οποίοι αδυνατούν να προσαρμοστούν στις νέες, πράσινες απαιτήσεις.
Τα «Κίτρινα Γιλέκα» τους απάντησαν κατάλληλα: κανένας φόρος στα καύσιμα δεν θα περιορίσει την αυτοκίνηση, όσο αυτή αποτελεί την κυρίαρχη και σχεδόν υποχρεωτική επιλογή για μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Οι πλούσιοι δεν θα επηρεαστούν καθόλου από τέτοιες αμελητέες αυξήσεις, οι φτωχοί σπάνια έχουμε εναλλακτικές επιλογές, όπως το να αγοράσουν ένα ηλεκτροκίνητο ΙΧ ή να μετακομίσουν πιο κοντά στην εργασία τους. Αν θέλετε οικολογική μετάβαση, είπαν, φορολογήστε το κεφάλαιο και βάλτε μετρό και τραμ στα εργατικά προάστια.
Το ίδιο απαντάμε κι εμείς: δεν υπάρχει “πράσινη” πολιτική με άδικους φόρους. Οι φόροι, άλλωστε, δεν έχουν χρώμα, ανάλογα με τη χρήση για την οποία προορίζονται οι πόροι που εξασφαλίζουν: σε έναν ενιαίο προϋπολογισμό μπαίνουν, μια ενιαία οικονομική πολιτική υπηρετούν. Είναι δίκαιοι ή άδικοι ανάλογα με το από που προέρχονται: οι άμεσοι φόροι στα κέρδη και τη μεγάλη περιουσία είναι δίκαιοι, οι έμμεσοι φόροι στα αγαθά ευρείας κατανάλωσης είναι άδικοι. Όταν αποκαλεί κάποιος έναν τέτοιο έμμεσο φόρο «πράσινο», όχι μόνο δυσφημεί την οικολογία στα μάτια των φτωχών, αλλά την καθιστά ένα ιδεολογικό και οικονομικό εργαλείο καταπίεσης στα χέρια των πλούσιων.
