Μια βδομάδα μετά το πέρασμα του φαινομένου Daniel και η Θεσσαλία μετράει τις πληγές της. 17 τουλάχιστον νεκροί, τεράστιες καταστροφές σε υποδομές και η αγροτική παραγωγή της χώρας κινδυνεύει. Τεράστια ποσά θα απαιτηθούν για να μοιάσει πάλι η ζωή σε αυτό που ήταν στη Θεσσαλία πριν τις καταστροφές.
Οι μετεωρολογικές υπηρεσίες της χώρας είχαν προειδοποιήσει έγκαιρα για τον κίνδυνο. Κανένα σοβαρό σχέδιο για την προστασία του πληθυσμού δεν εκπονήθηκε, μόνο η ασυντόνιστη αποστολή του 112, δηλαδή η επιμονή σε μία επικοινωνιακή διαχείριση των συνεπειών των φυσικών καταστροφών, που θα εκδηλωθούν έτσι κι αλλιώς, με τη μετάθεση της προστασίας από αυτά αποκλειστικά στον πολίτη αντί για το κράτος. Τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνου Πλημμύρας είχαν αποτυπώσει την επικίνδυνη πλημμυρική ζώνη στη Θεσσαλία ήδη από το 2018. Μάλιστα η ζώνη που είχαν υποδείξει είναι εντυπωσιακά κοντά στην έκταση που πλημμύρισε λόγω του φαινομένου Daniel. Κανένα όμως από τα μέτρα που είχαν υποδείξει για τη μείωση του πλημμυρικού κινδύνου δεν εφαρμόστηκε.
Το κράτος αδιαφόρησε εντελώς για την εκπόνηση των Σχεδίων και ούτε μετά την επέλαση του Ιανού στην Καρδίτσα το 2020 λήφθηκαν σοβαρά υπόψη. Έγινα μόνο αποσπασματικά έργα με εργολαβικό και μικροπολιτικό συμφέρον. Είναι επίσης αμφίβολο αν και με τη συνέχιση της πολιτικής που θεωρεί άχρηστο το οτιδήποτε δεν αποφέρει άμεσα κέρδος, όπως οι επενδύσεις στην αντιπλημμυρική προστασία, θα γίνει κάτι τρομερό. Αν είχαν παρθεί σοβαρά μέτρα ή αν σε μία άλλη κοινωνία ο αντιπλημμυρικός σχεδιασμός ήταν πρώτη προτεραιότητα δε θα πλημμύριζε η θεσσαλίκή πεδιάδα; Η απάντηση είναι όχι. Όμως θα μπορούσαν να είχαν σωθεί οι ανθρώπινες ζωές και να είχαν μετριαστεί σε μεγάλο βαθμό οι καταστροφές σε περιουσίες και υποδομές και οι οικονομικές συνέπειες.
Τι θα μπορούσε να είχε γίνει; Σίγουρα ένα αντιπλημμυρικό συνολικό σχέδιο (master plan) για τη Θεσσαλία που να αντιμετωπίσει ενιαία τη λεκάνη απορροής του Πηνειού ως προς την αντιπλημμυρική προστασία και να προτείνει προς υλοποίηση τεκμηριωμένα έργα. Ένα αποσπασματικό έργο σε μιά περιοχή μπορεί να προστατεύει τοπικά από τις πλημμύρες, αλλά αν δε λάβει υπόψη και την κατάσταση στην παρακάτω περιοχή μπορεί να την επιβαρύνει σημαντικά. Επίσης θα έπρεπε να είχε εκπονηθεί ένα Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης με βάση τα αποτελέσματα των Χαρτών, που θα ήταν γνωστό σε όλες τις εμπλεκόμενς υπηρεσίες, ώστε να γνωρίζουν με ακρίβεια το τι πρέπει να γίνει πριν και κατά τη διάρκεια εκδήλωσης του φαινομένου ώστε να σωθούν ανθρώπινες ζωές και περιοριστούν οι καταστροφές.
Αυτά τα παραπάνω δύο θα ήταν αρκετά για να έχουν περιορίσει σημαντικά την καταστροφή και είναι απαραίτητο να ξεκινήσουν να γίνονται έστω και τώρα που είναι αργά, μαζί με πολλές προσλήψεις στο κρατικό μηχανισμό για την αποτελεσματική υλοποίηση του αντιπλλημυρικού σχεδιασμού. Πέραν αυτών χρειάζεται να μπει ο σπόρος ώστε να αλλάξει η νοοτροπία για τα ρέματα και να τους δώσουμε χώρο, απαγορεύοντας τη δόμηση σε μία σημαντική ζώνη παραπλεύρως τους και αποκαλύπτωντας τις κοίτες των θαμμένων ρεμάτων. Και τέλος να αξιοποιήσουμε τη παγκόσμια εμεπειρία από αντιπλλημυρικές παρεμβάσεις βασισμένες στις λειτουργίες της φύσης, αντί για την εργλαβική εμμονή με την τσιμεντοποίηση, καναλοποίηση και τελικά καταστροφή των ρεμάτων.
Σίγουρα κανείς λοιπόν δε μπορεί να πει ότι δεν ήξερε και σίγουρα κανείς δε μπορεί να τα ρίξει με ευκολία στην, κατά τα άλλα υπαρκτή, κλιματική κρίση ή στο θεό για βγάλει από πάνω του τις ευθύνες του. Το θέμα είναι από δω και πέρα τι κάνουμε για να μη παγιωθεί ως κανονικότητα η αποδοχή των καταστροφικών συνεπειών των φυσικών φαινομένων, για να μη θρηνήσουμε άλλα θύματα, για να επιβάλλουμε την προστασία από φυσικά φαινόμενα ως μία από τις προτεραιότητες της πολιτικής. Και σε κάθε περίπτωση το κύμα αλληλεγγύης που αγκαλιάζει τους πληγέντες των πλημμυρών πρέπει να κάνουμε ότι μπορούμε για να μη στερέψει και να ορθοποδήσει ξανά αυτός ο τόπος στην κατεύθυνση της κοινωνικής ευημερίας των πολλών. Η Θεσσαλία δε θα μείνει μόνη!
