του Κώστα Καρακίτσου, γεωπόνου, μέλος ΣΒ Κυψέλης, δημοσιεύτηκε στην Εποχή
Βρισκόμαστε στις αρχές του Απρίλη και ο καιρός είναι αίθριος. Η Αθήνα είναι μια πολύβουη πόλη από μπετό και τα πάρκα της είναι ελάχιστα. Σε κάθε κάτοικο αντιστοιχούν 0,92 τ.μ. πρασίνου, ενώ, για παράδειγμα, στη Ρώμη 166 τ.μ. Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το ελάχιστο ποσοστό θα πρέπει να είναι 9 τ.μ. πρασίνου ανά κάτοικο. Η κυβέρνηση καμώνεται ότι η Αθήνα είναι μια πρωτεύουσα που όλα βαίνουν καλώς και το real estate ανθεί. Οι χώροι πρασίνου, όμως, είναι ελάχιστοι σε αυτή την τσιμεντούπολη. Ο Εθνικός Κήπος και το Πεδίον του Άρεως αποτελούν τους δύο βασικούς πνεύμονες πρασίνου του κέντρου της Αθήνας. Σύμφωνα με βιοκλιματικές μελέτες, ένα πάρκο όπως το Πεδίον του Άρεως εντός αστικού ιστού λειτουργεί ως νησίδα ψύξης και η θερμοκρασία του είναι αισθητά μικρότερη από τις γύρω εκτός αυτού περιοχές.
Γνώριμες είναι οι εικόνες στις μεγαλουπόλεις όταν φτάνει η περίοδος του καύσωνα και ο κόσμος δεινοπαθεί από τις υψηλές θερμοκρασίες να βρίσκει καταφύγιο στα πάρκα, στους χώρους πρασίνου και στα σιντριβάνια. Η πραγματικότητα στην Αθήνα είναι αλλιώς, τα 230 στρέμματα πρασίνου του Πεδίου του Άρεως φαίνεται πως είναι διαθέσιμα στον κόσμο μόνο σε απόλυτα ήπιες καιρικές συνθήκες. Με μια ανακοίνωση που αναρτήθηκε στις πύλες του πάρκου, η αρμόδια περιφέρεια Αττικής ενημερώνει ότι από 7 έως 9 Απριλίου το πάρκο και ο γειτονικός λόφος Φινόπουλου θα παραμείνουν κλειστά λόγω κινδύνου πυρκαγιάς(!). Το πάρκο στην καρδιά της πόλης πάσχει από υποστελέχωση και απαξίωση των υπηρεσιών του. Η Περιφέρεια Αττικής αδυνατεί να παρέχει ένα στοιχειώδες πρόγραμμα πυροπροστασίας και διαχείρισης της βλάστησης. Ο λόγος που κινδύνευε να πάρει φωτιά ήταν οι ελάχιστα πιο υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες και η αυξημένη ένταση ανέμου. Η συγκεκριμένη πρακτική μας υποδεικνύει ότι το πάρκο δυνητικά μπορεί να μείνει κλειστό για τα 2/3 του έτους.
Το Πεδίο του Άρεως είναι ένας πνεύμονας πρασίνου με μεγάλη σημασία. Η χλωρίδα και η πανίδα του αποτελούν κομμάτια της αστικής βιοποικιλότητας. Άνθρωποι από τις γύρω περιοχές κάνουν τον περίπατο τους, είτε αθλούνται, είτε βγάζουν το κατοικίδιο τους βόλτα. Ειδικά από την περίοδο της καραντίνας και έπειτα, το Πεδίον του Άρεως αποτέλεσε σημείο αναφοράς της ανάγκης για βόλτα στο ύπαιθρο. Ίσως ήταν η πρώτη φόρα που οι Αθηναίοι απέκτησαν μαζικά «κουλτούρα πάρκου». Για να φτάσει το Πεδίον του Άρεως σε επίπεδα να γίνει ένα πρότυπο μητροπολιτικό πάρκο, θέλει πολύ δρόμο ακόμα, αλλά ενώ υπήρξε μια ελπίδα μετά την απόλυτη εγκατάλειψη και παρακμή της περασμένης δεκαετίας, τώρα φαίνεται ότι τα προβλήματα διαχείρισης είναι ανυπέρβλητα. Άραγε, θα αποτελεί και αυτό ένα ακόμη πεδίο κερδοφορίας των ιδιωτικών εταιρειών στις πλάτες των κατοίκων και χρηστών του πάρκου;
Το προηγούμενο διάστημα οι ελεύθεροι χώροι και οι χώροι πρασίνου δέχτηκαν επίθεση. Είτε από βίαιες αναπλάσεις χωρίς σχέδιο, είτε από την εγκατάλειψη. Η περιοχή του Πεδίου του Άρεως δεν έμεινε ανεπηρέαστη. Η πάλαι ποτέ μεγάλη αλάνα της Κυψέλης και μετέπειτα Πλατεία Πρωτομαγιάς κλείστηκε με τις λαμαρίνες του μετρό και του εργοταξίου του με αδιαφανείς διαδικασίες. Το κυρίως μέρος του Πεδίου του Άρεως πασχίζει να φτιάξει ένα υγειές πρόσωπο, αλλά βάλλεται από τα επιχειρηματικά συμφέροντα του θεάτρου Άλσους, δημιουργώντας μια συνθήκη όπου οι κάτοικοι δεν μπορούν να ησυχάσουν από την ηχορύπανση της μουσικής σκηνής, η οποία λειτουργεί με άδεια αναψυκτήριου, που δεν διστάζει να μετατρέπει σε χώρους στάθμευσης κομμάτια του Πάρκου και να αποκλείει, περιφράσσοντας αυθαίρετα, την πρόσβαση του κοινού σε άλλα. Η πλημμελής διαχείρισης της βλάστησης είναι ένα ακόμα σοβαρό ζήτημα. Η έλλειψη πλάνου διαχείρισης των μεγάλων δέντρων και το ακατάλληλο κλάδεμα που εφαρμόζεται, καθιστούν τα δέντρα ευάλωτα σε ασθένειες και σε πτώσεις υπό την επίδραση ανέμων.
Απέναντι σε αυτή τη ζοφερή κατάσταση, οι χρήστες του πάρκου αντιδρούν. Για παράδειγμα, η πρωτοβουλία «Εμείς στο Πεδίο του Άρεως» με τις παρεμβάσεις της και τους αγώνες της έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει το θέμα της παράνομης στάθμευσης εντός του πάρκου και να αναδείξει σοβαρά ζητήματα λειτουργίας του.
Έχουμε το δικαίωμα να ζούμε σε μια πόλη που θα έχει ένα πάρκο μόνιμα στη διάθεση μας. Το πάρκο που θα μας προσφέρει την αναψυχή και την άθληση, την παρατήρηση της ορνιθοπανίδας, τη βοτανική εξερεύνηση και προπαντός τη δροσιά στον καύσωνα.
