Γράφει ο Γιάννης Νικολακοπουλος
Πενήντα χρόνια πέρασαν και το ¨Πολυτεχνείο¨ εξακολουθεί να διατηρεί στο ακέραιο τα πολιτικά του γνωρίσματα.
Παρόλες τις προσπάθειες παραχάραξης των γεγονότων εξακολουθεί να εκπέμπει το δικό του φως…κακιά σκουριά δεν το πιάνει. Οι περιγραφές των γεγονότων και περισσότερο οι αντιδικίες τους, από τις οργανώσεις και τους πρωταγωνιστές που έδρασαν και ουσιαστικά προετοίμασαν το Νοέμβρη του ΄73 φαίνεται να υπολείπονται του πραγματικού του μεγέθους.
Ίσως η επικέντρωση στο ρόλο των οργανώσεων και των πρωταγωνιστών, οι ελλιπείς αναφορές στο σχηματισμό και λειτουργεία των συντονιστικών οργάνων των καταλήψεων, αλλά κυρίως η μη ανάδειξη του σημαντικότερου γεγονότος, δηλαδή της διαδικασίας μετατροπής της φοιτητικής ανυπακοής σε λαϊκή εξέγερση, μας στερεί σημαντικές παραμέτρους για να εκτιμήσουμε και να διδαχθούμε από το γεγονός.
Το μέγεθος της αντίδρασης του στρατιωτικού καθεστώτος είναι ένα μέτρο και του μεγέθους της λαϊκής δράσης εκείνων των ημερών. (*)
Παραμένει έτσι, για την επικρατούσα πολιτική σκέψη, μία ακόμη εξέγερση …αγνώστου πατρός.
Τι είναι τελικά αυτό που γονιμοποίησε την αρχική κατάληψη των 300 φοιτητών, την έβγαλε έξω από τα κάγκελα του πολυτεχνείου και τη μετέτρεψε σε λαϊκή εξέγερση; Η κατάληξη που ζήσαμε ήταν αναπόφευκτη;
Σήμερα εξακολουθεί να φαντάζει ως δημιούργημα μιας προοδευτικής μακροχρόνιας συλλογικής ανθρώπινης δραστηριότητας η οποία είναι ακόμη δύσκολο να συλληφθεί στο σύνολό της την κρίσιμη χρονική στιγμή. Υπάρχει όμως, έχει υλική υπόσταση και προσφέρει το πλαίσιο εντός του οποίου μπορεί να δράσει το ακόμη ανώριμο συνειδητό παρέα με το αυθόρμητο.
Εντός ενός τέτοιου κοινωνικού και πολιτικού πλαισίου δημιουργήθηκαν και έδρασαν πολιτικές αντιδικτατορικές οργανώσεις, σχηματίστηκαν πολιτικά μέτωπα στα συντονιστικά όργανα των καταλήψεων και το μαζικό κίνημα άρχισε με ραγδαίους ρυθμούς ανάπτυξης να δίνει παλλαϊκό χαρακτήρα στην εξέγερση των φοιτητών.
Δεκάδες χιλιάδες λαού άρχισαν να συγκεντρώνονται και να διαδηλώνουν έξω από το Πολυτεχνείο και η εξέγερση να εξαπλώνεται πανελλαδικά.
Στη Θεσσαλονίκη στην Πάτρα στα Γιάννενα όπου υπήρχαν οργανωμένες δυνάμεις καταλαμβάνονται πανεπιστημιακοί χώροι.
Τα αστικά πολιτικά κέντρα και η Αμερικανική πρεσβεία, αντιλαμβάνονται έγκαιρα ότι το πολιτικό σενάριο της στρατιωτικά ελεγχόμενης φιλελευθεροποίησης που είχαν βάλει σε εφαρμογή πριν λίγο καιρό, έχεικαεί από την εξέγερση. Επιστρέφουν γρήγορα στη γραμμή στήριξης του αυταρχικού στρατιωτικού καθεστώτος.
Τα τανκς βγαίνουν στους δρόμους και επιβάλλουν με βίαιο τρόπο την αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων στους δρόμους της Αθήνας. Το μαζικό λαϊκό κίνημα υποχωρεί και το πολιτικό μέτωπο που είχε σχηματισθεί στα συντονιστικά των καταλήψεων διαλύεται.
Από την προοπτική της πολιτικής υπέρβασης μέσω της σύνθεσης οδηγούμαστε στη ¨φτώχεια ¨ μέσω της διάλυσης.
Το επαπειλούμενο να γεννηθεί επαναστατικό υποκείμενο, μωρό ακόμα, πνίγεται στην κούνια του.
Το πολιτικό περιεχόμενο της εξέγερσης συνεχίζει να ζει, αλλά χωρίς τα πολιτικά μέτωπα που το γέννησαν και τον ανατρεπτικό μαχητικό χαρακτήρα του μαζικού κινήματος που το υιοθέτησε το εμπλούτισε και το έβγαλε στους δρόμους και στις συνοικίες της Αθήνας.
Οι γεωπολιτικοί ανταγωνισμοί στην περιοχή προκαλούν διαμελισμό του Κυπριακού κράτους και τελική κατάρρευση του στρατιωτικού καθεστώτος. Το μεταπολιτευτικό πολιτικό περιβάλλον που γεννιέται επηρεάζεται εμφανώς από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Τα συνθήματα ψωμί παιδεία ελευθερία έξω οι βάσεις έξω το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ συγκεντρώνουν μαζική πολιτική υποστήριξη. Η διαχείρισή τους όμως περνάει στα αριστερά ρεφορμιστικά κόμματα της μεταπολίτευσης. Κόμματα εικονίσματα, παρηκμασμένες αρχηγικές μορφές του ένδοξου παρελθόντος, ανίκανα να διαχειριστούν τη νέα εποχή.
Τα συνθήματα – αιτήματα του Πολυτεχνείου κατέληξαν πλέον να έχουν μία θέση στα προεκλογικά προγράμματα αυτών των κομμάτων.
Στο ιδεολογικό και πολιτικό επίπεδο της ριζοσπαστικής αριστεράς, αυτά τα 50 χρόνια, τίποτε δεν είναι όπως παλιά. Τα μεγάλα ερωτήματα που αφορούν κυρίως ζητήματα τακτικής και σχέσης της με τη στρατηγική που έθεσε επί τάπητος η εξέγερση του Πολυτεχνείου έχουν τεθεί εξ αρχής και παραμένουν αναπάντητα. Το μεγάλο ζητούμενο η κατάληξη όλων, η γέννηση του επαναστατικού υποκειμένου παραμένει ζητούμενο.
Το γεγονός ότι, τις τελευταίες δεκαετίες, βρεθήκαμε στην πιο κοντινή απόσταση από αυτό το γεγονός κατά τη διάρκεια των εξεγερτικών γεγονότων του Πολυτεχνείου, αποτελεί βαρύνουσας σημασίας απάντηση για την επιτυχία αυτής προσπάθειας. Ίσως αυτό να είναι και το σημαντικότερο πολιτικό μήνυμα που εκπορεύεται από τα γεγονότα εκείνου του Νοέμβρη.
Ωριμάζουν διεθνώς, με περίπλοκο τρόπο και αντιφατικές διαδικασίες, οι εποχές όπου οι εξεγέρσεις πρέπει και μπορούν να είναι νικηφόρες και πρέπει να το φροντίσουμε αυτό. Ο Αμερικάνικος ιμπεριαλισμός αμφισβητείται πολύμορφα και ευρύτερα παγκοσμίως.
Να γιορτάζουμε νίκες όχι ήττες.
(*)Το βιβλίο του Ιερώνυμου Λύκαρη με τίτλο ¨ Το αίμα το αδικαίωτο ποτέ δεν ησυχάζει ¨ το οποίο εκδόθηκε αυτές τις μέρες, παραθέτει αδιαμφησβήτητα στοιχεία τα οποία βοηθούν να προσεγγισθούν τα γεγονότα που συνέβησαν εκείνες τις μέρες στους δρόμους γύρω από το Πολυτεχνείο… χαρακτηριστικά από την Παρασκευή έως και τη Δευτέρα τα στοιχεία της αστυνομίας αναφέρουν ότι έπεσαν 320000 σφαίρες!
