Κείμενο συμβολής της Αναμέτρησης στη διαδικασία συγκρότησης της Πολιτικής Κίνησης
Μεταξύ των οργανώσεων που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία για μια νέα ενωτική Πολιτική Κίνηση της ανατρεπτικής αριστεράς, γνωρίζουμε καλά τη δυσμενή συνθήκη που έχει δημιουργήσει η επιβολή των κυρίαρχων νεοφιλελεύθερων πολιτικών -ειδικά την τελευταία 15ετία- με την παράλληλη υποχώρηση αγώνων και διεκδικήσεων. Γνωρίζουμε όμως καλά και την ανάγκη για τη δημιουργία μιας κίνησης που θα απαντά ρηξιακά στο οικονομικό και κοινωνικοπολιτικό αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται η εργατική τάξη και άλλα κοινωνικά στρώματα που έχουν φτωχοποιηθεί. Στη διαδικασία συγκρότησης μιας τέτοιαςΠολιτικής Κίνησης θέλουμε να συμβάλλουμε επισημαίνοντας κάποιες πτυχές που θεωρούμε ότι θα αποβούν κρίσιμες για την επιτυχία του εγχειρήματος. Από τη διαμόρφωση του εξώστρεφου πολιτικού λόγου της Κίνησης έως τη μεθοδολογία συγκρότησής της και την αντίληψη για την ανασύνθεση εντός της, επιχειρούμε με αυτό το κείμενο να συμβάλλουμε στη συζήτηση που πρόκειται να ανοίξει στο σύνολο των μελών που θα την απαρτίζουν. Είναι άλλωστε αναντίρρητο γεγονός ότι αν η ανατρεπτική αριστερά δεν έχει καταφέρει μέχρι τώρα να αποτελέσει μια δύναμη επικίνδυνη για τον υπάρχοντα συσχετισμό δυνάμεων είναι επειδή και εμείς με τη σειρά μας έχουμε ελλείψεις και αδυναμίες που χρειάζεται να φροντίσουμε συλλογικά να υπερβούμε.
Απευθυνόμενα προς το υποκείμενο – στοιχεία εξωστρέφειας
Καθώς οι κυρίαρχες νεοφιλελεύθερες πολιτικές έχουν γίνει συστατικό στοιχείο του πυρήνα (και) του ελληνικού κράτους, πέρα από την άρθρωση ενός αντιπαραθετικού διεκδικητικού λόγου, είναι αναγκαίο να απαντήσουμε και με την οργάνωση κινήσεων που θα στέκονται έμπρακτα στον αντίποδα, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να εμπλέκουμε ένα ευρύτερο δυναμικό και ενδεχομένως έτσι να κλιμακώνουμε, αμφισβητώντας τον ατομισμό/επιβιωτισμό και την υλοποίηση νόμων με τη συλλογική δράση. Η Αριστερά μας, που πολλές φορές μπορεί να υπερθεματίζει επί διαφορετικών αναλύσεων, χρειάζεται με αυτόν τον τρόπο να σκύψει πάνω από τις ανάγκες του υποκειμένου και να βρεθεί σε μια θέση όπου οι πρακτικές της και ο πειραματισμός της γύρω από αυτές θα μιλούν για την ίδια. Η σκέψη αυτή εκκινεί από την πεποίθηση ότι χρειάζεται η αριστερά σήμερα να αντιμετωπίσει με ειλικρίνεια το ολοένα και μεγαλύτερο κενό συμμετοχής, ενδιαφέροντος και εμπλοκής του κόσμου στις διεργασίες και στις συζητήσεις, που θέτει σε κίνηση.
Σε αυτή τη βάση, όπου η εμπλοκή στην Πολιτική Κίνηση θα σημαίνει κάλεσμα σε δράση, χρειάζεται να δείξουμε σεβασμό στην αυτονομία των κινημάτων και να δίνουμε χώρο σε ανένταχτο δυναμικό, ορίζοντας την κατεύθυνση ότι δεν έχουμε τη διάθεση να δημιουργήσουμε μια κίνηση εκ μέρους του υποκειμένου με αφ΄υψηλού ηγεσίες, αλλά μια κίνηση από το υποκείμενο και για εκείνο.
Με αυτόν τον στόχο και δυνητικά μέσα από μια τέτοια διαδικασία θα μπορέσει να αποκτήσει η Πολιτική Κίνηση έναν κρουστικό κεντρικό λόγο. Για να γίνει αυτό θα χρειαστεί ωστόσο να σταθούμε στα παρακάτω:
- Να ξεπεράσουμε τη μερικότητα της απεύθυνσης που έχει το σύνολο της Αριστεράς στα πιο καταπιεζόμενα στρώματα
- Να βρίσκουμε τα σημεία τομής των διαφορετικών κινημάτων, περιγράφοντας πώς οι επιμέρους αγώνες συνδέονται και οφείλουν να ενωθούν υπό μια αφήγηση που συνολικοποιεί τα επί μέρους μέτωπα-ζητήματα σε ένα μεταβατικό πρόγραμμα
- Να είμαστε η Αριστερά που έχει μάθει από τα λάθη και τις ελλείψεις των μετώπων που κυριάρχησαν από το 2010 και μετά, αντιλαμβανόμενοι τα όρια των σχεδίων που παίχτηκαν, κατ’ επέκταση τα όρια υπάρχοντων σχηματισμών ή αντιλήψεων και υπό αυτό το πρίσμα να κατακτήσουμε μια διακριτή θέση.
Στη δύσκολη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η αριστερά τα τελευταία χρόνια, έτσι, αποφασίζουμε να μη χαμηλώσουμε τον πήχη για να πάει το πράγμα καλύτερα. Θέλουμε να ανεβάσουμε τις προσδοκίες μας για την αριστερά, τις μορφές οργάνωσης, τα αιτήματά της. Σε αυτήν την κίνηση προς τα πάνω βλέπουμε την αντανάκλαση όλων των λόγων που μας φέρνουν μέχρι εδώ: όσο είναι εφικτή μια πιο δίκαιη και ελεύθερη ζωή, τόσο θα μας οδηγεί το πείσμα ότι θα πρέπει να φτιάξουμε μια αριστερά αντάξια της.
Για τα βήματα που μετράει και αυτά που θέλουμε να μετρήσει η πολιτική κίνηση
Η ανάγκη για μια νέα πολιτική κίνηση, όπως αποφασίστηκε από την πρόσφατη συνδιάσκεψη της οργάνωσής μας, στήθηκε αρχικά στην αναγνώριση ότι υπάρχει ανάγκη για έναν νέο χώρο της αριστεράς που φυσιογνωμικά και πολιτικά θα υπερβαίνει τις παθογένειες των υπαρχόντων σχηματισμών, και θα ενθαρρύνει μία διαλεκτική σχέση κινημάτων-προγράμματος. Η ανάγκη αυτή αποτέλεσε τη συμφωνία των οργανώσεων που συμμετέχουν σε αυτήν και συνοδεύτηκε από την καλόπιστη προσέγγιση ότι οι ιδεολογικοπολιτικές διαφορές των οργανώσεων δε θα διαλυθούν από την μία μέρα στην άλλη, αλλά δεν θα αποτελέσουν και εμπόδιο στη συγκρότηση αυτής της νέας κίνησης. Με αυτή τη διάθεση, συζητήθηκαν τα όρια τα οποία θέτει η κάθε οργάνωση για τον λόγο που θα αρθρωνουμε από κοινού και την κοινή μας δράση. Ταυτόχρονα, σκιαγραφήθηκαν και οι στόχοι που θέτουμε στις εαυτές μας και στην κίνηση, όσο κινούμαστε προς τη διαδικασία συγκρότησής της: σε αδρές γραμμές η κίνηση προσδοκά αφενός να οργανώσει με καλύτερο τρόπο τις δυνάμεις της στο κίνημα, εδραιώνοντας την παρουσία της πανελλαδικά και σε όσο το δυνατόν περισσότερα πεδία -ιεραρχώντας ταυτόχρονα όμως τα πιο σημαντικά σε κάθε φάση- ,και αφετέρου να οργανώσει τον προγραμματικό διάλογο που λείπει από όλα τα κομμάτια της αριστεράς στην παρούσα, και να φροντίσει αυτός να τροφοδοτήσει πολιτικά αιτήματα και πρωτοβουλίες σήμερα. Όλα τα παραπάνω διατηρώντας τα αναγκαία εχέγγυα δημοκρατίας και οριζοντιότητας στην βάση.
Οι στόχοι αυτοί στην πραγματικότητα σημαίνουν μία νέα ενότητα κοινωνικής και πολιτικής παρέμβασης, μια διακήρυξη που ως Αναμέτρηση είχαμε πολύ ψηλά, φαίνεται όμως ότι πρέπει να ξαναμπει στην ατζέντα σαν στόχος και σαν αντικείμενο εξειδίκευσης. Πρακτικά, μιλάμε για μια συνθήκη φορέα που θα επιχειρήσει να αποκτήσει ρίζες σε όλους τους κοινωνικούς χώρους και καθημερινή πολιτική επαφή με το υποκείμενο, τα αιτήματα και τους αγώνες του για ζωή, εργασία, σπουδές, χειραφέτηση. Από μόνη της αυτή η διαδικασία είναι φιλόδοξη και σπουδαία στον πυρήνα της για την αριστερά: η επαφή με την τάξη έχει χαθεί σε μεγάλο βαθμό από όλες τις οργανώσεις της αριστεράς, ενώ οι μεγάλες στιγμές λαϊκής δυσαρέσκειας της προηγούμενης περιόδου (όπως τα Τέμπη), δεν βρήκαν το φυσικό τους χώρο στις οργανώσεις μας και τις πρακτικές τους -γεγονός που αντικατοπτρίζεται φυσικά και στα μεγέθη και την εμβέλειά τους. Οταν γίνεται λόγος για κινηματική υποχώρηση και βλέποντας το πόσο έχουν χαθεί ως συλλογική εμπειρία οι αγωνιστικές πρακτικές, ή έχουν χάσει τη δυνατότητα τους να δημιουργούν δεσμούς με την κοινωνία πρέπει να επιδιώκουμε ο πειραματισμός να γίνει το οξυγόνο που αναπνέουμε, να εξετάσουμε εκ νέου τη σχέση μας με τα κινήματα, με τις πρακτικές, με τις συλλογικότητες και τις μορφές οργάνωσης.
Παράλληλα, θα πρέπει να προχωράει η διαδικασία διαμόρφωσης μιας πολιτικής πρότασης που αντλεί και τροφοδοτείται από αυτή μας την παρέμβαση. Αναγνωρίζουμε ότι το ΤΙΝΑ που αποθαρρύνει τους ανθρώπους από το να αγωνιστούν δεν αποκρυσταλλώνεται απλοϊκά σε ένα κενό εκπροσώπησης: είναι και η αποτύπωση της αδυναμίας της αριστεράς να προτείνει με υλικό τρόπο έναν διαφορετικο τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας, με άλλες ιεραρχήσεις και άλλα κριτηρια. Έτσι η συζήτηση για το πρόγραμμα είναι εν τέλει υπαρξιακή συνθήκη για εμάς, και οφείλει να απλωθεί σε όλα τα πεδία για τα οποία στην παρούσα φάση δεν υπάρχουν σοβαρά αντιπροτάγματα στο καπιταλιστικό μοντέλο παραγωγής και αναπαραγωγής. Οι κοινωνικές παροχές, η πρόσβαση στην εκπαίδευση, το σύστημα πρωτοβάθμιας υγείας, η προστασία της στέγης, η κρατικοποίηση ολου του τομέα ενέργειας με δημοκρατικό και οικολογικό σχεδιασμο, το δημόσιο και δωρεάν νερό, το βιώσιμο για τον πλανήτη μοντέλο κατανάλωσης, είναι ζητήματα για τα οποία καμία δύναμη αυτή τη στιγμή δεν έχει απαντήσεις, παρά μόνο στην καλύτερη αμυντικά και αντικυβερνητικά αιτήματα. Είναι όμως δεδομένο ότι οι κοινωνίες μας ασφυκτιούν για εναλλακτική, και σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται ο συνδυασμός των πρακτικών του αγωνα με τον πολιτικό αγώνα και τον αγωνα για την πολιτική εξουσία.
Ως τώρα, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι έχουμε κατακτήσει έναν κοινό βηματισμό στη συγκυρία που προχωράει, και εντοπίζουμε ότι οι ιεραρχήσεις για την περίοδο και ο τρόπος να τις υλοποιήσουμε είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό κοινά. Παράλληλα, ο στόχος για την καλύτερη οργάνωση των δυνάμεών μας στα επιμέρους κινήματα φαίνεται να μπαίνει σε ράγες, τόσο με την από κοινού παρέμβαση στο φοιτητικό με τη Μετάβαση και τη ΔΕΑ, όσο και με τις συσκέψεις των εργαζομένων που στοχεύουν στο συντονισμό μας στη ΜΑΧΗ και σε άλλες πλευρές του εργατικού κινήματος, αλλά και από την προσπάθεια να υπάρξει κοινός συντονισμός για το Παλαιστινιακό. Η εκδήλωση, τέλος, για την εμπειρία του ‘10-’15, υπήρξε μία πρώτη προσέγγιση μιας κεντροπολιτικής και κοινωνικής παρέμβασης που ευελπιστούμε όλοι ότι έχει να μάθει από τα ερωτήματα και τα λάθη εκείνης της περιόδου αλλά σκοπεύει να τα υπερβεί και να προχωρήσει σε μία νέα, καλύτερη κατάσταση για την πολιτική προοπτική της αριστεράς.
Θα πρέπει, ωστόσο, να γίνει σαφές ότι η λειτουργία που θέλουμε η πολιτική κίνηση να επιτελέσει θα πάρει σάρκα και οστά πρακτικά στην αμέσως επόμενη φάση της, εκεί δηλαδή όπου θα συγκροτηθούν οι συνελεύσεις και θα συζητηθούν στη βάση και η κοινή παρέμβαση σε κάθε πεδίο, και οι θέσεις και τα πολιτικά αιτήματα της κίνησης καθ’αυτής. Η επόμενη περίοδος θα πρέπει να είναι επιδίωξή μας να αποτελέσει μία νέα φάση ανοιχτότητας, πολιτικά και οργανωτικά, με έμφαση σε πρακτικές που ενθαρρύνουν την εμπλοκή και την επανενεργοποίηση αγωνιστριών γύρω και εκτός των οργανώσεων.
Εκκινώντας από την εκδήλωση/συνέλευση της 11/10, θέτουμε ως βασικό στόχο τη μεταφορά της πολιτικής συζήτησης σε τοπικές και κλαδικές συνελεύσεις, ώστε να λειτουργήσουν σε ανατροφοδότηση με τη λειτουργία του προσωρινού “συντονιστικού”, που μέχρι σήμερα συγκροτούν οι συνιστώσες οργανώσεις, στην πορεία προετοιμασίας της ιδρυτικής διαδικασίας, όσον αφορά τα πολιτικά ερωτήματα που θα τεθούν, τις εισηγητικές πολιτικές κατευθύνσεις, αλλά και το σχέδιο για το πρώτο μοντέλο λειτουργίας. Αυτή η διαδικασία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορούμε να αξιώνουμε ότι κάνουμε βήματα προς τους στόχους μας, καλώντας τον κόσμο να μπει σε κάτι που μπορεί πράγματι να συμβάλλει, και δεν έχει ακόμα κλείσει και λήξει τα πάντα.
Η φροντίδα της συνελευσιακής λειτουργίας απαιτεί φυσικά την αφοσίωση και την συσπείρωση όλων των οργανωμένων δυνάμεων, αλλά δεν περιορίζεται σε αυτά. Στόχος μας είναι η καλλιέργεια μιας συλλογικής κουλτούρας, τέτοιας ώστε οι διαδικασίες μας να είναι ουσιαστικά ανοιχτές στη συμμετοχή και την εμπλοκή, με σεβασμό στις διαφορετικές ανάγκες, τις χρονικότητες, τη διαθεσιμότητα του κόσμου με τον οποίο θέλουμε να συνομιλήσουμε. Αυτό δε σημαίνει να θυσιάσουμε τις δημοκρατικές διαδικασίες για να προσαρμοστούμε στους σύγχρονους ρυθμούς ζωής⸱ αντίθετα σημαίνει ότι αναγνωρίζουμε πως οι πλατιές πλειοψηφίες στις οποίες θέλουμε να απευθυνθούμε -και ακόμα περισσότερο να οργανωθούν- δεν θα είναι πάντα εξοικειωμένες με τις διαδικασίες της αριστεράς, και αυτό δεν θα πρέπει να εμποδίσει κανέναν και καμία από τη συμμετοχή στη βάση της πολιτικής κίνησης. Άλλωστε, χωρίς να είμαστε σε θέση να περιγράψουμε από το Α ως το Ω τις καταστατικές αρχές που θα διέπουν την πολιτική κίνηση, ένα μοντέλο λειτουργίας που δίνει χώρο στον συντονισμό στη βάση και την αυτονομία των συνελεύσεων, είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την κουλτούρα ανοιχτότητας που περιγράψαμε. Τελικά, τόσο η εσωτερική δημοκρατία όσο και η εξώστρεφη απεύθυνσή μας ξεκινάνε από τον τρόπο που θα διαλέξουμε να παράγουμε πολιτική: οριζόντια και από τα κάτω, συμπεριληπτικά στις εργαζόμενες, στα καταπιεσμένα έμφυλα και στα μεταναστευτικά υποκείμενα, με τρόπο φρέσκο και πρωτότυπο, με προς τα έξω εκπροσώπηση από τους ανθρώπους που ενσαρκώνουν την σύγχρονη πραγματικότητα των πολλαπλών καταπιέσεων και κοινωνικών αγώνων.
Για την ανασύνθεση
“Οι λέξεις αποτυγχάνουν,
μα το νόημα ακόμα υπάρχει”
Τ.S. Eliot, The Music of Poetry
Αν και αποτελεί διακηρυκτικό στόχο της Αναμέτρησης, η ανασύνθεση δεν είναι κάτι που μπορεί να προχωρήσει συνολικά χωρίς να βασίζεται σε μια πραγματική κοινωνική κίνηση και το μερικό αποτέλεσμα των ανασυνθετικών προσπαθειών των τελευταίων ετών μάλλον αυτό μαρτυρά. Αυτό δεν ειπώνεται επειδή πιστεύουμε ότι δεν χρειάζεται να μας απασχολεί επί του παρόντος, αλλά επειδή οφείλουμε να τη διακρίνουμε από τη συγκρότηση της Πολιτικής Κίνησης ως μια διαδικασία που έχει προϋποθέσεις αν θέλουμε να πετύχει. Γνωρίζουμε πως μεγαλύτερο ρόλο θα κληθούν να διαδραματίσουν οι συγκλίσεις και οι διαφωνίες των απλών μελών που θα έχουν τα μάτια τους στραμμένα στην παρέμβαση και που εγκαλούνται από τους κοινωνικούς τους χώρους, και όχι τόσο οι αντιπαραθέσεις γραμμών σε επίπεδο ηγεσιών στις οποίες συνηθίζει να διολισθαίνει ο διάλογος μεταξύ οργανώσεων, απολήγοντας όχι σε συνθέσεις αλλά σε αναζήτηση συνεκτικών (ή μη) διατυπώσεων. Αυτό το άνοιγμα των πολιτικών αποκλίσεων είναι άλλωστε που μπορεί να εγγυηθεί την βαθύτερη πολιτικοποίηση μέσω της έκθεσης στην άλλη άποψη, αίροντας έτσι τις βεβαιότητες κάθε πολιτικής ταυτότητας που είναι μέρος της ήττας. Αν θέλουμε στο τέλος του δρόμου να είμαστε κάτι παραπάνω από το άθροισμά μας, είναι κρίσιμο να αποτιμήσουμε και να αμφισβητήσουμε κατά αυτόν τον τρόπο τις προσπάθειες που έχουν προηγηθεί στα επίπεδα των μετώπων και των ανασυνθέσεων. Έτσι άλλωστε θα είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε τα κενά της κοινής μας αφήγησης και να δουλέψουμε πάνω σε αυτά.
Πιστεύουμε πως την επόμενη μέρα της συγκρότησης της Πολιτικής Κίνησης το έδαφος μπορεί να είναι ακόμα πιο εύφορο για να ανοίξει ειλικρινά το ζήτημα της ανασύνθεσης, έχοντας ήδη ως κεκτημένο τη συμπόρευσή μας σε επιμέρους μέτωπα και ιεραρχήσεις. Ωστόσο μια αλλαγή σε επίπεδο μορφής όπως θα ήταν προοπτικά η ενδεχόμενη ενοποίηση των επιμέρους οργανώσεων δεν θα σήμαινε το προχώρημα αυτής της διαδικασίας αν υπάρχει μια αντίληψη πως η διαπάλη γραμμών είναι ένας ανταγωνισμός για επιμέρους ηγεμονίες στην “πίτα” μιας ενοποίησης.
Δεν θα μπορούσαμε ωστόσο να είμαστε κομμάτι αυτής της προσπάθειας αν δεν κάναμε την παραδοχή ότι στο σήμερα δε μπορεί παρά να τεθεί το ερώτημα της επαναστατικής προοπτικής και ότι μπορούμε να επιχειρήσουμε να παίξουμε αυτό το στοίχημα, ακόμα και αν αυτή τη στιγμή έχουμε ελλείψεις. Οι κοινωνικές κινήσεις δεν εκλείπουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν μέρες στις οποίες θα συμβαίνουν χρόνια. Τότε θα χρειάζεται να είμαστε εκεί για να μάθουμε από τις μάζες και μετά να τις διδάξουμε. Όσες φορές και αν έχουν υπάρξει άλλωστε ήττες, η Ιστορία δεν έχει τελειώσει.
