1. Για την ελληνική συγκυρία
1.1 Η αντίφαση του αστικού συνασπισμού εξουσίας και της ΝΔ
Το τελευταίο διάστημα η ελληνική πολιτική σκηνή ορίστηκε από τις εξαγγελίες των κομμάτων στη ΔΕΘ, στο φόντο του ξεσπάσματος των σκανδάλων του προηγούμενου διαστήματος. Χρειάζεται όμως να αναλύσουμε περισσότερο τη σχέση των εξαγγελιών, και κυρίως των κινήσεων της ΝΔ του Μητσοτάκη, σε σχέση με την ευρύτερη στρατηγική του αστικού συνασπισμού εξουσίας, δηλαδή του πολιτικού μπλοκ των κυρίαρχων τάξεων και μερίδων, αλλά και όσων συσπειρώνονται γύρω από αυτές, μπλοκ που σήμερα εκφράζει και οργανώνει η ΝΔ, ώστε να χαράξουμε και τις δικές μας βασικές κατευθύνσεις στο πολιτικό επίπεδο, πάντα υπό το πρίσμα του στρατηγικού μας ορίζοντα για τον κοινωνικό μετασχηματισμό.
Αυτή τη στιγμή η αστική τάξη της χώρας αντιμετωπίζει μια αντιφατική κατάσταση: από τη μία πλευρά βλέπει τα βραχυπρόθεσμα οικονομικά κέρδη της να απογειώνονται και τον πολιτικό της συσχετισμό να ενισχύεται εις βάρος των λαϊκών τάξεων, πράγμα που αποτυπώνεται και στο κράτος (στη νομοθεσία, τις κατασταλτικές λειτουργίες κλπ). Το κεφάλαιο καταγράφει διαρκή αύξηση κερδών σε μια σειρά κλάδων όπου εμφανίζουν μεγάλη συγκεντροποίηση κεφαλαίων: τράπεζες, ενέργεια, κατασκευές (όπου υπάρχει και μερική διαπλοκή με την ενέργεια σε επίπεδο ομίλων), ξενοδοχειακός τουρισμός, ναυτιλία (η οποία έχει όμως να αντιμετωπίσει τις πιέσεις που προκαλούν οι δασμοί στο διεθνές εμπόριο), αλυσίδες σούπερ-μάρκετ. Σημαντικά κέρδη εμφανίζουν και μεσαίες επιχειρήσεις αυτών των κλάδων. Τα κέρδη αυτά προκύπτουν τόσο από την υποτίμηση της εργατικής δύναμης όσο και από τις ανεξέλεγκτες μονοπωλιακές πρακτικές που μπορούν και εφαρμόζουν σε κλάδους που προηγουμένως ήταν υπό δημόσιο έλεγχο -σε συνέχεια της μνημονιακής υφαρπαγής του δημόσιου πλούτου-, με αποκορύφωμα την ενέργεια. Ταυτόχρονα, επιχειρείται να επιβληθεί μια επέκταση της ιδιωτικο-οικονομικής λογικής λειτουργίας και σε άλλα δημόσια αγαθά, όπως το νερό και η διαχείριση των απορριμμάτων (με την πρόταση για κατασκευή φαραωνικών εργοστασίων καύσης απορριμμάτων), που με πρόσχημα την επίλυση υπαρκτών περιβαλλοντικών προβλημάτων (λειψυδρία, υγειονομική ταφή απορριμμάτων), αλλά με βασικό κριτήριο της επέκταση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων. Η εκτίναξη του γενικού δείκτη του χρηματιστηρίου Αθηνών κατά 33% από την αρχή της χρονιάς αποτυπώνει την προσδοκία των καπιταλιστών για διατήρηση και αύξηση αυτής της κερδοφορίας, και με δεδομένο το “ασφαλές πολιτικό περιβάλλον”, από τη στιγμή που δεν φαίνεται οποιαδήποτε μαζική “αντισυστημική” αμφισβήτηση. Δεν είναι τυχαία η αναφορά Μητσοτάκη στη ΔΕΘ στη Γαλλία και η σύγκριση των επιτοκίων κρατικού δανεισμού (spread), ως φόβητρο για τις οικονομικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η “πολιτική αστάθεια” για την οικονομικη σταθερότητα.
Στο ίδιο πλαίσιο, και σημαντικά τμήματα και της μεσαίας αστικής τάξης (δηλαδή εργοδοτών μεσαίων επιχειρήσεων, που ανήκουν επίσης στον αστικό συνασπισμό εξουσίας) αλλά και τμήματα της παλιάς μικροαστικής τάξης (αυτοαπασχολούμενοι) βλέπουν σημαντική βελτίωση της κατάστασής τους -ειδικά σε σχέση με τα χρόνια της ύφεσης- σε κλάδους όπου δεν υπάρχει απόλυτη συγκεντροποίηση κεφαλαίου, όπως η μελέτη-κατασκευή, ο επισιτισμός-τουρισμός, η πληροφορική, αλλά ακόμα και η πολεμική οικονομία, στην οποία θα αναφερθούμε στη συνέχεια. Αντίστοιχα, και τμήματα της νέας μικροαστικής τάξης (στελέχη επιχειρήσεων και του κρατικού μηχανισμού) τα οποία στηρίζουν τις κυρίαρχες πολιτικές, λόγω της οικονομικής ανόδου τους· παρότι η αγοραστική τους δύναμη δεν συγκρίνεται με τις προκρισιακές εποχές. Στην ανώτερη κρατική γραφειοκρατία η εισοδηματική βελτίωση προκύπτει τόσο μέσα από διευθυντικές θέσεις, νέα συστήματα μπόνους, αλλά και μαύρο χρήμα από την διευρυμένη διαφθορά στα ανώτατα κλιμάκια, όπως αποκαλύπτουν τα πολλαπλά σκάνδαλα. Ταυτόχρονα, υπάρχει ένα σημαντικό τμήμα του “κόσμου της ιδιοκτησίας” που ζει από προσόδους (ενοίκια κλπ) και ωφελείται τόσο από την τουριστική άνοδο όσο και από τη στεγαστική κρίση ευρύτερα. Όπως δήλωσε κυνικά ο Μητσοτάκης στη ΔΕΘ, «το πρόβλημα για τον ενοικιαστή είναι όφελος για τον ιδιοκτήτη».
Από την άλλη πλευρά της αντίφασης, οι μεσο-μακροπρόθεσμες προοπτικές της διευρυμένης αναπαραγωγής του ελληνικού καπιταλισμού μοιάζουν τουλάχιστον αβέβαιες. Ορισμένα στοιχεία είναι ενδεικτικά: το παραγωγικό μοντέλο έχει γίνει ακόμα πιο μονομερές. Οι περισσότερες άμεσες ξένες επενδύσεις αφορούν το real estate. Σημαντικές κρατικές λειτουργίες που σχετίζονται με την αναπαραγωγή (πλευρές του “κοινωνικού κράτους”) έχουν υποβαθμιστεί δραματικά (πολιτική προστασία, δημόσια υγεία). Προφανώς ο αστικός συνασπισμός πόνταρε στην συνθηκολόγηση του κόσμου της εργασίας και την επικράτηση της λογικής του επιβιωτισμού, αλλά αυτό δεν έρχεται χωρίς καμία συνέπεια για το σύστημα: οι δημογραφικοί δείκτες είναι χαρακτηριστικοί. Το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ πέφτει, και λόγω πληθωρισμού, αλλά το ΑΕΠ δεν έχει φτάσει ακόμα τα προκρισιακά επίπεδα, όπως και οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, που αποτελούν βασικό δείκτη για τις παραγωγικές καπιταλιστικές επενδύσεις. Το “επιτελικό” κράτος που υποσχέθηκε η ΝΔ μαστίζεται από σκάνδαλα που φτάνουν στην παρέμβαση μηχανισμών της ΕΕ, με πιο πρόσφατο των ΟΠΕΚΕΠΕ και την ευρωπαία εισαγγελέα, αλλά ανοίγουν και επόμενα όπως το καλώδιο με την Κύπρο. Επιπλέον, η εύνοια συγκεκριμένων επιχειρήσεων μέσα από τις απευθείας αναθέσεις δημοσίων έργων δημιουργεί δυσαρέσκεια σε τμήματα των κυρίαρχων τάξεων που μένουν έξω από τη μοιρασιά. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η “πάταξη της γραφειοκρατίας” αποτελεί διαχρονικό σύνθημα για τις ευρωπαϊκές αστικές τάξεις, έρχεται όμως σε σύγκρουση με την ανάγκη τους να συντηρούν ένα μεγάλο γραφειοκρατικό σώμα ως ταξική μερίδα της μικροαστικής τάξης που τις στηρίζει πολιτικά. Τα παραπάνω εγγράφονται και στο εξαιρετικά αβέβαιο διεθνές πλαίσιο: αναφέραμε ήδη ότι οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί και οι δασμοί Τραμπ θα πλήξουν τη ναυτιλία· τα χρήματα του Ταμείου ανάκαμψης δε θα κρατήσουν για πάντα.
Τα όρια αυτού του αδιεξόδου συνδυάζονται με τη διευρυμένη φτωχοποίηση της πλειοψηφίας των λαϊκών τάξεων (εργατική τάξη αλλά όχι μόνο) αλλά και σημαντικών τμημάτων των ενδιάμεσων τάξεων (μικροαστική κλπ). Ένας στους δύο κατοίκους της Ελλάδας δεν μπορεί να κάνει διακοπές, ακριβώς την ώρα που η Ελλάδα πλημμυρίζει από τουρίστες. Η ακρίβεια και η αδυναμία να καλυφθεί το κόστος ζωής είναι εκκωφαντική, και η κυβέρνηση το απαντάει με τη “διευκόλυνση να δουλεύεις 13 ώρες στον ίδιο εργοδότη”. Το αίσθημα έλλειψης στοιχειωδών κανόνων δικαίου αλλά και ανασφάλειας, όπως συμπυκνώθηκε στα Τέμπη, μοιάζει εκρηκτικό. (Το κίνημα των Τεμπών παραμένει ζωντανό και θα υπάρξουν και νέοι γύροι αντιπαράθεσης, όπως φάνηκε και στις 6/9). Το ίδιο αίσθημα ανασφάλειας προκύπτει και στις μεγάλες πυρκαγιές που φτάνουν στις πόλεις (φέτος Πάτρα – Χίος – Ήπειρος) και την αντιμετώπιση του μοντέλου που επικεντρώνει στις εκκενώσεις. Σε συνέχεια επίσης της λογικής ιδιωτικοποιήσεων θα επιχειρηθεί να επιβληθεί σημαντική αύξηση στην τιμή του νερού αλλά και στα δημοτικά τέλη που συνδέονται με τη διαχείριση απορριμμάτων, στην τελευταία περίπτωση μάλιστα σε συνδυασμό με την σοβαρή περιβαλλοντική επιβάρυνση λόγω των σχεδιαζόμενων φαραωνικών εργοστασίων καύσης απορριμμάτων. Τα παραπάνω οδηγούν σε μια σχετικά παγιωμένη πολιτική φθορά της ΝΔ, όπως αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις, παρότι δεν φαίνεται να συγκροτείται ακόμα αντίπαλο δέος, τόσο λόγω της αναξιοπιστίας των φορέων της κεντροαριστεράς, όσο και λόγω έλλειψης αξιόπιστης προγραμματικής εναλλακτικής. Δεν είναι τυχαίο ότι πλέον και αρκετες αστικές εφημερίδες ασκούν συστηματική κριτική στην κυβέρνηση.
Σε αυτή την κατάσταση, η κυβέρνηση επιχειρεί “φυγή προς τα εμπρός”, συνεχίζοντας τόσο στην εμπέδωση της υποτίμησης της εργασίας (νομοσχέδιο για 13ωρο, σπάσιμο διακοπών κλπ), στην επέκταση της λογικής των ιδιωτικοποιήσεων, στην αυταρχική κρατική θωράκιση απέναντι στα αγωνιζόμενα κομμάτια της κοινωνίας, από το πειθαρχικό δίκαιο για τους δημοσίους υπαλλήλους μέχρι τα πανεπιστήμια, σε συνδυασμό με την ιδεολογική κατήχηση για τους κινδύνους από την οποιαδήποτε πολιτική αποσταθεροποίηση, σε μια προσπάθεια μεγαλύτερης συσπείρωσης του αστικού συνασπισμού εξουσίας γύρω της. Η ιδεολογικη επίκληση στην αριστεία φαίνεται να έχει υποχωρήσει, τόσο στο φόντο των σκανδάλων, όσο και επιλογών στις οποίες δεν στηρίζεται εύκολα (πχ ιδιωτικά πανεπιστήμια).
1.2 Κεντροαριστερά
Την ίδια στιγμή η κεντροαριστερά αδυνατεί να ανασυγκροτηθεί ως αντιπρόταση. Η διαφαινόμενη επάνοδος Τσίπρα, με βάση και την ομιλία του στη Θεσσαλονίκη, επιχειρεί να καλύψει αυτό το “κενό”, πάνω στην αδυναμία του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ να διαμορφώσουν μια εναλλακτικη που να υπόσχεται στοιχειωδώς καλύτερη διαβίωση, και ταυτόχρονα να μπορεί να γίνει πιστευτή. Το “να φύγει ο Μητσοτάκης” αφορά πολύ κόσμο, αλλά δεν επαρκεί για να συσπειρώσει ένα μαζικό κοινωνικό ρεύμα, έστω και εκλογικά σε μια προοπτική. Έχει επίσης ένα ενδιαφέρον ότι η κίνηση Τσίπρα φαίνεται να είναι πιο “τεχνοκρατική” και σε απομάκρυνση από την παράδοση των μαζικών κομμάτων που επιχειρούσε να οικοδομήσει η σοσιαλδημοκρατία, με γείωση στην κοινωνική βάση. Κατεύθυνση που οδηγεί σε ένα κομματικό σύστημα πιο κοντά στο αμερικάνικο μοντέλο, και μετατοπισμένο πιο δεξιά και σε σχέση με τις λειτουργίες του. Παρότι η “διακήρυξή” του είχε ορισμένες αναφορές στις λαϊκές τάξεις, είναι ενδεικτική η έλλειψη οποιασδήποτε αναφοράς στη Γάζα, αλλά ακόμα και στην αριστερά και τις αξίες της, ενώ η επιμονή στον νέο “πατριωτισμό” επιβεβαιώνει τη βαθιά συντηρητική στροφή. Η κίνηση Τσίπρα στηρίζεται όμως ήδη από μερίδες του κεφαλαίου (Μαρινάκης, Μελισσανίδης κά) είτε επειδή διαβλέπουν τα πιο στρατηγικά αδιέξοδα που προκύπτουν, είτε πιο κοντόθωρα για τη μοιρασιά, είτε επειδή αντιλαμβάνονται την ανάγκη να επαναλειτουργήσει το συστημικό πολιτικό εκκρεμές, για να μην ξαναπροκύψουν “αντισυστημικές περιπέτειες”.
Η κίνηση Τσίπρα, εφόσον προχωρήσει, θα προκαλέσει αναταράξεις τόσο στο ΠΑΣΟΚ που καλείται να αποφασίσει μεταξύ ενός ρόλου σε κεντροαριστερή παράταξη ή μιας ενδεχόμενης συγκυβέρνησης στην περίοδο μετά τον Μητσοτάκη. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα ακολουθήσει πιθανότατα την κίνηση, η ΝΕΑΡ να διχοτομείται πάνω στο ενδεχόμενο και η “αριστερή” πτέρυγά της εμπλέκεται ήδη σε σενάρια δημιουργίας πιο αριστερού μεταρρυθμιστικού πόλου, που όμως δεν θα αμφισβητεί το ευρωενωσιακό πλαίσιο, κοιτάζοντας και προς το ΜέΡΑ25.
1.3 Η ΔΕΘ σε αυτό το πλαίσιο
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ομιλία Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, αλλά και τα εξαγγελθέντα μέτρα ήταν κυρίως ένα μανιφέστο προς τον αστικό συνασπισμό εξουσίας, αλλά και τις ενδιάμεσες τάξεις τη στήριξη των οποίων επιδιώκει, και σε δεύτερο βαθμό η υπόσχεση ορισμένων ψίχουλων προς τις λαϊκές τάξεις. Δε χρειάζεται να αναλύσουμε εδώ διεξοδικά τα φορολογικά μέτρα και ειδικά σε σχέση με τον πληθωρισμό, αυτό έχει γίνει σε πρόσφατη ανακοίνωση της οργάνωσης. Συνολικά, δεν πρόκειται για “πακέτο παροχών” αλλά για μερική επιστροφή του υπερπλεονάσματος το οποίο έχουν πληρώσει κυρίως οι κυριαρχούμενες τάξεις. Συνολικότερα, η ομιλία στη ΔΕΘ απευθύνθηκε σε μεγάλο βαθμό στα ανώτερα και μεσαία εισοδήματα (μείωση συντελεστών σε ενδιάμεσα εισοδήματα, που ελαφρύνουν και τα ανώτερα). Ήταν χαρακτηριστική ιδεολογική αναφορά στα “δυναμικά στρώματα”· λες και οι χαμηλοί μισθοί και τα μεροκάματα οφείλονται σε έλλειψη δυναμισμού. Απευθύνθηκε επίσης στο προσωπικό των κατασταλτικών μηχανισμών (“ένστολοι”) και στον κόσμο της ιδιοκτησίας (μείωση φορολογίας ενοικίων πάνω από 12.000 ευρώ το χρόνο), αναφερθήκαμε εξάλλου ήδη στην ταξική μονομέρεια με την οποία ο Μητσοτάκης αντιμετώπισε το στεγαστικό. Ταυτόχρονα επιχείρησε άνοιγμα στη νεολαία (με μικρές ελαφρύνσεις) όπου η επιρροή της ΝΔ έχει υποχωρήσει σημαντικά. Τέλος, εξήγγειλε κάποια περιορισμένα μέτρα για την αντιμετώπιση του δημογραφικού, χωρίς καμία αναφορά σε πρωτοβουλίες για τις καταρρέουσες αναπαραγωγικές κρατικές λειτουργίες (πλευρές του “κράτους πρόνοιας”).
Έχουν επίσης σημασία οι ιδεολογικές πλευρές της ομιλίας: Δεν ήταν μόνο η αναφορά στο “γαλλικό αντιπαράδειγμα” και τον κίνδυνο της πολιτικής αστάθειας. Η αυταρχική θωράκιση στο δημόσιο μεταφράστηκε σε “σύγκρουση με τους αρνητές αξιολόγησης” και το βαθύ κράτος. Στο ίδιο πλαίσιο επιχείρησε να εντάξει και τα σκάνδαλα (ΟΠΕΚΕΠΕ κλπ) ως χρόνιες παθογένειες, ενώ υπήρχε έμφαση και στην “άμυνα” ως προστασία σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο.
1.4 Σημείωση για την πολεμική οικονομία
Έχει μια ειδική σημασία η εξαγγελία για επιπλέον ενίσχυση στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην “άμυνα”, πέρα από τις τεράστιες στρατιωτικές δαπάνες που ήδη προβλέπονται. Η συνολικότερη κατεύθυνση στροφής της ΕΕ στην πολεμική οικονομία, και μέσα από τα προγράμματα ReArm και SAFE, έρχεται να βρει ειδική εφαρμογή στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό, που ήδη είχε δυσβάσταχτες πολεμικές δαπάνες. Η ειδική εφαρμογή έχει τουλάχιστον 2 παραμέτρους: α) μια ιδεολογική: σε αντίθεση με τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης όπου η στροφή στην πολεμική οικονομία βασίζεται ιδεολογικά στον “μπαμπούλα” της Ρωσίας, στην Ελλάδα αυτό δεν μπορεί να υποστηριχθεί, παρά μόνο ως ακολουθητισμός στην ΕΕ. Έρχεται όμως ως ανάγκη στην αντιπαράθεση με την Τουρκία, πλέον συσχετιζόμενη και με την ενίσχυση της “στρατηγικής συμμαχίας” με το τρομοκράτος του Ισραήλ, ως αντίβαρου στην Τουρκία στην περιοχή. Αυτή την περίοδο οξύνεται η αντιπαράθεση για τα εξορυκτικά δικαιώματα στα νότια της Κρήτης, με την ελληνική κυβέρνηση να πανηγυρίζει για την υποβολή πρότασης από την αμερικανική πετρελαϊκή chevron. Την περίοδο που το αστικό μπλοκ ευαγγελίζεται μια βίαιη “πράσινη” ενεργειακή μετάβαση ως όχημα για την ιδιωτικοποίηση της ενέργειας, πανηγυρίζει για τις πιθανές εξορύξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. β) μια για την οικονομική ανάγκη εγχώριας παραγωγής, και όχι μόνο αγοράς εξοπλισμών. Αυτός ο στόχος ενοποιεί πολύ διαφορετικούς εκφραστές, από τον Μυτιληναίο ως το Χάρη Δούκα, και δείχνει πώς σκέφτεται η αστική τάξη αλλά και το αστικό πολιτικό προσωπικό την “παραγωγική ανασυγκρότηση” της χώρας. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η υπερπροβολή των ελληνικών “startup” της άμυνας· οι “αμυντικές” startup στην ΕΕ έχουν 5πλάσια χρηματοδότηση σε σχέση με πριν 5 χρόνια, ενώ η χρηματοδότηση των startup της “πράσινης τεχνολογίας” μειώνεται διαρκώς.
1.5 Για τον νέο μεταναστευτικό νόμο
Ο νέος μεταναστευτικός νόμος που πρόσφατα υπερψηφίστηκε συνιστά τον πλέον αυταρχικό πλαίσιο των τελευταίων δεκαετιών όσον αφορά το μεταναστευτικό. εισάγεται η ποινικοποίηση της “παράνομης διαμονής” στη χώρα και προβλέπεται ποινή φυλάκισης για όσα άτομα δεν έχουν έγγραφα. Είναι προφανές πως πρόκειται για ένα νόμο που δύσκολα μπορεί να εφαρμοστεί λαμβάνοντας υπόψη τόσο το πλήθος των ανθρώπων που δεν έχουν νομιμοποιητικά έγγραφα ή αυτά έχουν λήξει όσο και τον υπερπληθυσμό στις ελληνικές φυλακές. Ωστόσο το μεγάλο παράδοξο στην μεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης είναι ότι ενώ υπάρχει η ανάγκη για χιλιάδες εργατικά χέρια και σχετικοί προηγούμενοι νόμοι του υπουργείου παρέχουν την δυνατότητα εργασιακής βίζας σε πολίτες συγκεκριμένων κρατών ή και τη νομιμοποίηση μεταναστών μετά από δύο δεκαετίες, την ίδια στιγμή παρουσιάζει επικοινωνιακά ένα αυταρχικό και ξενοφοβικό προφίλ που δύσκολα όμως μπορεί να επηρεάσει την πλειονότητα των μεταναστών
1.6 Άξονες για την πολιτική μας παρέμβαση
Με βάση τα παραπάνω προκύπτουν και ορισμένοι βασικοί άξονες για την παρέμβασή μας το επόμενο διάστημα, και μέσα από την πρωτοβουλία για τη συγκρότηση πολιτικής κίνησης:
- Να συμβάλουμε στους τριγμούς της κυβέρνησης της ΝΔ με όρους οργάνωσης της λαϊκής δυσαρέσκειας, ώστε να πιέζεται και με όρους κινήματος και στις φάσεις της όξυνσης να μπαίνει το αίτημα να πέσει, καθώς έχουν σημασία οι όροι της πτώσης μιας κυβέρνησης και για την αυτοπεποίθηση του κινήματος, και για τα όρια που τίθενται στην επόμενη. Πέρα από τη συμμετοχή μας στις κινητοποιήσεις που ξεσπάνε, να ιεραρχούμε στους κρίκους της αντιπαράθεσης· η στέγη επιβεβαιώνεται πως είναι τέτοιος κρίκος με βάση και την κυνική τοποθέτηση Μητσοτάκη στη ΔΕΘ.
- Να συνεχίσουμε την αντιπαράθεση με την αυταρχική θωράκιση. Ακόμα και νομοσχέδια που ψηφίζονται, μπορεί να μένουν στα χαρτιά ή να καθυστερεί πολύ η εφαρμογή τους όταν έχει υπάρξει μαζική κινητοποίηση ή μακροχρόνιος πόλεμος φθοράς (πχ ΟΠΠΙ στα πανεπιστήμια ή αξιολόγηση στο δημόσιο). Επίσης, αυτό σημαίνει και να συνεχίσουμε να υιοθετούμε αγωνιστικές πρακτικές στα μέτωπα που ιεραρχούμε, καθώς έτσι υπερασπιζόμαστε και διευρυμένα περιθώρια για την ταξική πάλη (απεργιακές περιφρουρήσεις, πανεπιστημιακές καταλήψεις, παραστάσεις διαμαρτυρίας σε συμβολαιογραφεία για πλειστηριασμούς, δράσεις αυτομείωσης, κινητοποιήσεις σε ισραηλινές επιχειρήσεις κλπ).
- Να συνεχίζουμε, στο βαθμό που μας αντιστοιχεί, την ιδεολογική αντιπαράθεση με κεντρικούς ιδεολογικούς άξονες του αστικού συνασπισμού εξουσίας.
- Να ιεραρχήσουμε -όπως έχουμε αποφασίσει και από τη συνδιάσκεψή μας- την ανοιχτή διαδικασία συγκρότησης ριζοσπαστικής προγραμματικής εναλλακτικής σε σύνδεση με τους κοινωνικούς αγώνες, μετά την ιδρυτική διαδικασία της ΠΚ· σκέλος στο οποίο χωλαίνει ακόμα και η κεντροαριστερά
- Χωρίς να είναι το κύριο μέλημά μας σε αυτή τη φάση, χρειάζεται να επιμένουμε και στην ανάδειξη των προβληματικών της σοσιαλδημοκρατίας, που οι χρεοκοπημένες “σοσιαλφιλελεύθερες” πολιτικές της, τελικά οδηγούν στην ενίσχυση της δεξιάς.
- Να αντισταθούμε στη λογική επέκτασης της σφαίρας της αγοράς ως βασική απάντηση των κυρίαρχων για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προβλημάτων που σχετίζονται με την κλιματική κρίση (ενέργεια, νερό, διαχείριση απορριμμάτων) που συμπλέει πλέον και με την επαναφορά του ζητήματος των εξορύξεων (βλ. νότια Κρήτη). Οι παραπάνω λογικές ευνοούν μόνο την κερδοφορία του κεφαλαίου και επιβαρύνουν οικονομικά και περιβαλλοντικά την κοινωνική πλειοψηφία, στην περίπτωση των εξορύξεων δε πιθανώς μας εμπλέκουν και σε πολεμικούς σχεδιασμούς. Στις παραπάνω λογικές αντιπροτάσσουμε μια λογική περιβαλλοντικής και κλιματικής δικαιοσύνης.
- Εφόσον αναγνωρίζουμε την προαναφερθείσα αντίφαση, χρειάζεται να συνεχίσουμε να παρεμβαίνουμε την κατεύθυνση της υπεράσπισης των πιο “κοινωνικών” πλευρών της αναπαραγωγής (εκπαίδευση, υγεία, πολιτική προστασία) και προστασίας των δημόσιων αγαθών. Παραμένει ανοιχτό ερώτημα το πώς θα επιχειρήσει να υπερβεί ο αστικός συνασπισμός εξουσίας αυτή την αντίφαση· προς το παρόν φαίνεται να κινείται επιθετικά για να παγιώσει μια νέα “κανονικότητα”, χωρίς να πείθει ότι έχει βρει στρατηγικές απαντήσεις.
2. Για τις διεθνείς εξελίξεις
Σε διεθνές επίπεδο η παγκόσμια οικονομία συνεχίζει να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Εν μέσω μιας στασιμότητας που διαμορφώνεται στον απόηχο πληθωριστικών πιέσεων, επιβολής δασμών, αλλαγών στις προμήθειες και αγορές ενέργειας, το επόμενο διάστημα είναι πιθανό να χαρακτηριστεί από το σκάσιμο της φούσκας των επενδύσεων στο AI και τον αποπληθωρισμό που έχει εμφανιστεί στην κινεζική οικονομία. Ταυτόχρονα υπάρχει στροφή των επενδύσεων στον τομέα των στρατιωτικών εξοπλισμών, η οποία στηρίζεται και από τις αυξανόμενες αντίστοιχες δαπάνες σε ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ. Σε αυτό το πεδίο εκτυλίσσονται και οι διεθνείς ανταγωνισμοί, δημιουργώντας εντάσεις μεταξύ κρατών, αλλά και όξυνση των ταξικών αντιπαραθέσεων.
Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε ένα σημείο μετά την υποχώρηση του δολαρίου και τον αποτυχημένο πόλεμο δασμών που έπληξε τις οικονομικές σχέσεις με κράτη της περιφέρειας τα οποία έδειξαν ότι μπορούν να γείρουν και προς την πλευρά της Κίνας, με χαρακτηριστικά παραδείγματα την Ινδία και την Ιαπωνία. Σε αυτό το έδαφος συντελείται μια στροφή στην Εθνική Στρατηγική Άμυνας, ιεραρχώντας ψηλότερα την ηγεμονία επί του Δυτικού Ημισφαιρίου, διατηρώντας όμως παράλληλα το μέτωπο με τη Ρωσία και την προσπάθεια απομόνωσης της Κίνας. Άλλωστε τα όρια το εμπορικού πολέμου με την Κίνα φάνηκαν και με τους περιορισμούς που έθεσε η Κίνα στο εμπόριο σπάνιων γαιών, για τις οποίες είναι βασικός προμηθευτής των ΗΠΑ.
Σε αυτή τη στροφή εντάσσονται παράλληλα οι προσπάθειες για την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας με τη Ρωσία στην Ουκρανία, η απαίτηση για αύξηση της οικονομικής συμβολής των σύμμαχων κρατών στο ΝΑΤΟ, η δημιουργία περιφερειακών εντάσεων όπως αυτή της Βενεζουέλας, αλλά και εσωτερικά ο πόλεμος που άνοιξε κυρίαρχα στον μεταναστευτικό πληθυσμό, αλλά και με μια σειρά μέτρων ακραίου αυταρχισμού -όπως η “εκκαθάριση” τμημάτων της δημοσιοϋπαλληλίας που δεν “ευθυγραμμίζονται” με τις πολιτικές του- που παραπέμπουν σε κράτος έκτακτης ανάγκης. Επενδύοντας στην αφήγηση εξωτερικών και εσωτερικών εχθρών, οι ΗΠΑ δημιουργούν αφορμές όπως το “έγκλημα” στη Γουάσινγκτον ή τη “ναρκεμπορία” στη Νότια Αμερική ώστε να επέμβουν με τον ομοσπονδιακό στρατό και να κατοχυρώσουν μια αυξημένη κυριαρχία επί κρατών ή και πολιτειών. Μάλιστα, όντας σε μια χώρα όπως η Ελλάδα που ανήκει πλήρως στη σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ, έχουμε να αντλήσουμε έμπνευση και προβληματισμό από τις πρακτικές ή της ελλείψεις του κινήματος αντίστασης που δημιουργείται στο εσωτερικό τους. Η δημιουργία νομικών ομάδων και η επικοινώνηση συμβουλών προς τους μετανάστες, το μπλοκάρισμα στον δρόμο και η αλληλεγγύη, ακόμα και το glitterbombing ή οι νυχτερινές παρεμβάσεις σε σπίτια κυνηγών κεφαλών, κατάφεραν να σώσουν κόσμο από τo ICE χωρίς ωστόσο να μπορέσουν να ανακόψουν τη συνολικότερη κίνηση.
Η Κίνα συνεχίζει τις προσπάθειες να δημιουργήσει μια διεθνή τάξη με επίκεντρο την ίδια, επικαλούμενη τη διατήρηση της ειρήνης και την οικονομική ανάπτυξη. Σε αυτό το πλαίσιο εξακολουθεί να επιχειρεί την όλο και μεγαλύτερη οικονομική πρόσδεση κρατών στην ίδια, ανεξάρτητα της πρόσδεσής τους στρατιωτικά στο άρμα των ΗΠΑ, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τις εμπορικές συμφωνίες της με το Ισραήλ. Ταυτόχρονα η στρατιωτική παρέλαση της 3ης Σεπτεμβρίου όπου παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά νέα προηγμένα όπλα όπως και το Global Governance Initiative, στέλνουν ένα σαφές μήνυμα προς τις ΗΠΑ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, σε συνέχεια του σχεδίου επανεξοπλισμού της βάζοντας τη Ρωσία στο κάδρο του εξωτερικού εχθρού, αν και όχι ομόφωνα, αποφασίζει την αποστολή ευρωπαϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία ανάμεσα σε άλλα μέτρα στρατιωτικής στήριξής της. Ενώ ταυτόχρονα η Πολωνία συζητά την ανάγκη για μια “Ανατολική Ασπίδα”, η Ρωσία απαντά με προκλήσεις στις γειτονικές χώρες. Σε αυτό το πλαίσιο, ισχυρές χώρες της ΕΕ δήλωσαν στην Ρωσία ότι θα φτάσουν στην κατάρριψη ρωσικών πολεμικών αεροσκαφών. Ο πολεμικός συναγερμός των κρατών ωστόσο δεν δημιουργεί κάποιο κοινωνικό ρεύμα που να αναδιατάσσει την πολιτική αστάθεια που θα συνεχίσει να προκαλείται από την περαιτέρω μείωση των κοινωνικών δαπανών και τη συρρίκνωση του δημόσιου τομέα ενόψει του αυξημένου μεριδίου για τους εξοπλισμούς. Αυτό αποτυπώνεται και στη Γαλλία, όπου ήδη τα προηγούμενα χρόνια είχαν δοθεί φοροαπαλλαγές στους πλουσιότερους με παράλληλη αύξηση των φόρων κατανάλωσης και προσπάθειες αλλαγής του ασφαλιστικού. Ο Λεκορνού, τρίτος πρωθυπουργός μετά τις τελευταίες εκλογές και προερχόμενος από το Υπουργείο Άμυνας, εν μέσω του κινήματος που καλεί σε μπλοκάρισμα των πάντων υπόσχεται διάλογο με τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις, επιχειρώντας να προσεταιριστεί το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Η “πολιτική αστάθεια” στη Γαλλία θεωρείται νέο σημείο καμπής για την ευρωζώνη (υποβάθμιση πιστοληπτικής ικανότητας, αύξηση χρέους), αλλά δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι έχει σημαντικά διαφορετική οικονομική ισχύ σε σχέση με τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου που στοχοποιήθηκαν σε προηγούμενη φάση. Η συνολικά ασθμαίνουσα οικονομία της ευρωζώνης αποδεικνύεται όμως και από άλλα στοιχεία (ρεκόρ δεκαετίας ανεργίας στη Γερμανία κλπ).
Στην “περιφέρεια” υπάρχουν τάσεις που αξίζει να σημειωθούν.
- Οι χώρες του Σαχέλ που απολαμβάνουν της στήριξης της Ρωσίας, προχωρούν σε σημαντικές κινήσεις που πλήττουν τη δυτική παρουσία όπως η εθνικοποίηση της παραγωγής χρυσού και η επικείμενη εθνικοποίηση των κοιτασμάτων ουράνιου, ενώ κινούνται στην κατεύθυνση περιφερειακής ενοποίησης και υλοποίησης έργων υποδομών επιχειρώντας να αποτινάξουν την αποικιακή κληρονομιά. Παρακολουθούμε με ενδιαφέρον αυτές τις εξελίξεις, παρότι μας βρίσκουν αντίθετους πλευρές όπως η υπερψήφιση νόμου ενάντια στις “ομοφυλοφιλικές πράξεις” στην Μπουρκίνα Φάσο.
- Σημαντικά βιομηχανοποιημένες χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας με φυσικούς πόρους γίνονται έδαφος ανταγωνισμού των μεγαλύτερων δυνάμεων που έχουν παρουσία στην περιοχή και ταυτόχρονα κέντρο εξεγέρσεων ή ευρύτερα κινημάτων ενάντια στις καθιερωμένες εξουσίες. Οι πολεμικές συγκρούσεις Ταϊλάνδης-Καμπότζης, το κίνημα στην Ινδονησία (με απόθεμα σπάνιων γαιών) ενάντια σε νέα οικονομικά μέτρα και το αυτονομημένο πολιτικό προσωπικό, δείχνουν ότι οι κοινωνικές/ταξικές εντάσεις μπορούν να πάρουν διάφορες μορφές ανάλογα με τον συσχετισμό δυνάμεων εντός των κοινωνιών. Η εξέγερση στο Νεπάλ που ξεκίνησε με αφορμή τη διαδικτυακή κριτική στον νεποτισμό των μελών της κυβέρνησης, και την απαγόρευση των περισσότερων social media, είναι δείγμα του πώς η μαζική κινητοποίηση του λαϊκού παράγοντα, μπορεί να μην έχει εκ των προτέρων καταληγμένη ηγεμονία (στο Νεπάλ υπάρχει και φιλομοναρχική αντικυβερνητική τάση), και ότι τα ξεσπάσματα μπορεί να συναντιούνται και με ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις: στο Νεπάλ υπάρχουν κοιτάσματα μεθανίου και ουρανίου, και Ινδία, Κίνα, και ΗΠΑ ενδιαφέρονται για την τύχη της χώρας. Αυτός ο κύκλος έκλεισε με την παρέμβαση του στρατού και την ορκωμοσία πρώην δικαστικού ως μεταβατικής προέδρου.
Η ανάλυση της προηγούμενης φάσης στο παλαιστινιακό υπάρχει στην ανακοίνωση της οργάνωσης στις 9/9. Τις νεότερες εξελίξεις και την κατεύθυνση για τη δράση μας την αναπτύσσουμε στο αντίστοιχο τμήμα του κειμένου
3. Για την εργατική μας παρέμβαση
3.1 για το εργατικό νομοσχέδιο και την ανασυγκρότηση των σχημάτων
Η παρέμβασή μας το επόμενο διάστημα θα αξονιστεί γύρω από το εργατικό νομοσχέδιο Κεραμέως. Η αναλυτική τεκμηρίωση για το νομοσχέδιο που έχει σταλεί στην οργάνωση (1/9) κωδικοποιείται στους εξής άξονες: α) μεγαλύτερο ξήλωμα του ωραρίου (13ωρο σε έναν εργοδότη, εβδομαδιαία «διευθέτηση χρόνου εργασίας», διευκολυνση υπερωριών), β) μείωση της υπερωριακής αμοιβής και των ασφαλιστικών εισφορών, γ) σπάσιμο της κανονικής άδειας, δ) υπονόμευση της πλήρους απασχόλησης, ε) διευκόλυνση των απολύσεων, στ) περαιτέρω αποδυνάμωση των ελεγκτικών μηχανισμών.
Η οργάνωση θα πρέπει να δώσει τις δυνάμεις της σε αυτή τη μάχη – και σε ενδεχόμενη επόμενη απεργία- μέσα από τα σχήματα και τα σωματεία όπου παρεμβαίνουν τα μέλη μας.[…] Όσον αφορά το πολιτικό πλαίσιο, εκτιμάμε ότι δεν έχει νόημα μια διαρκής μάχη χαρακωμάτων απέναντι στις αντιμεταρρυθμίσεις που φέρνει η κυβέρνηση «σε δόσεις». Χρειάζεται ένα συνολικότερο θετικό αντιπρόταγμα που να συμπυκνώνεται στο «ζωή όχι επιβίωση», με μείωση του ωραρίου -με την οποία συμφωνούν 9/10 εργαζόμενους, αναγκάζοντας και την φιλοεργοδοτική πλειοψηφία της διοίκησης της ΓΣΕΕ να την υιοθετήσει ως αίτημα. Αλλά και ριζική αύξηση μισθών και συντάξεων ώστε να καλύπτουν το κόστος ζωής χωρίς 2 δουλειές και υπερωρίες, 14 αμοιβές το χρόνο για όλους. Παράλληλα, χρειάζεται να συνδέσουμε τους όρους εργασίας με την υγιεινή και ασφάλεια, δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτή την περίοδο της ακραίας εντατικοποίησης ξεπεράσαμε ήδη τα 150 θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα μέσα στο 2025. Στο πλαίσιο προετοιμασίας της απεργίας θα διερευνήσουμε και κάποιον ακτιβισμό στην Αθήνα με τις δυνάμεις που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία για τη συγκρότηση της Πολιτικής Κίνησης.
Επιπλέον, να δούμε το προχώρημα του απλώματος της παρέμβασης της οργάνωσης, έστω και με πρώτα μικρά βήματα, σε κλάδους που έχουμε κάποιες δυνάμεις αλλά ακόμα δεν έχουμε καταφέρει να έχουμε συγκροτημένη παρέμβαση (μέταλλο, ενέργεια, ναυτιλία, λογιστές-συμβουλευτικές). Μετά την απεργία, θα χρειαστεί η οργάνωση να στηρίξει συλλογικά τόσο αυτή την κατεύθυνση, όσο και τις εκλογικές μάχες που έρχονται σε κεντρικά σχήματα όπου παρεμβαίνουμε (ΣΕΡΕΤΕ, ΣΕΦΚ)
3.2 Για τη Μάχη
Η λειτουργία της Μάχης έχει ατονήσει, εν μέρει και λόγω του μοντέλου που δεν κατόρθωσε να λειτουργήσει πραγματικά ως δικτύωση συνδικαλιστ(ρι)ών, αλλά κατέληξε περισσότερο σε μια άτυπη δικτύωση οργανώσεων. Για να αναταχθεί αυτό προφανώς χρειάζεται μια συνέλευση επανεκκίνησης, για την οποία ήδη βρισκόμαστε σε συνεννόηση με τις δυνάμεις της ΠΚ. Στην ίδια κατεύθυνση, θεωρούμε χρήσιμη την κατεύθυνση να τρέξουμε μια μακροπρόθεσμη καμπάνια της Μάχης, που θα συνδυάζεται με τη δουλειά και το πολιτικό πλαίσιο με το οποίο παρεμβαίνουμε στα σωματεία, αλλά θα αποτελέσει και πιο μεσοπρόθεσμο οδοδείκτη.
4. Για την παρέμβαση στο φοιτητικό κίνημα
Η νέα ακαδημαϊκή χρονιά έρχεται σε μια πολύ δυσμενή συγκυρία για το πανεπιστήμιο και το φοιτητικό κίνημα. Οι πρώτες διαγραφές προγραμματίζονται να εφαρμοστούν μετά το πέρας της εξεταστικής περιόδου, τα πρώτα ιδιωτικά πανεπιστήμια έχουν ήδη μπει σε τροχιά ίδρυσης και το νέο νομοσχέδιο για την αυταρχική θωράκιση των πανεπιστημίων έχει ψηφιστεί. Με όχημα την δικτύωση στην οποία παρεμβαίνουμε, τη Ρεβάνς, και με στόχο την ενωτική πορεία στο κίνημα και την ενδυνάμωση της ίδιας της δικτύωσης, τα σχήματά μας θα παλέψουν απέναντι στα επίδικα της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης μέσα από την παρέμβασή μας στο κίνημα αλλά και μέσω της αυτόνομης δράσης των σχημάτων, όπως αυτή εξειδικεύεται σε κάθε σχολή.
Από τα πρώτα ιδιωτικά πανεπιστήμια που λειτούργησαν με την έναρξη της σεζόν, έγινε φανερή τόσο η καταφανής ανεπάρκεια των προγραμμάτων σπουδών όσο και το ποιες κοινωνικές τάξεις αφορούν τα ιδρύματα αυτά, δεδομένων των πολύ υψηλών διδάκτρων. Δεδομένης της λειτουργίας, εδώ και πολλά έτη, των κολλεγίων με αναγνωρισμένα ισάξια πτυχία με εκείνα των δημοσίων πανεπιστημίων, τα ιδιωτικά πανεπιστημιακά ιδρύματα έρχονται να ολοκληρώσουν μια εικόνα πολλών “ταχυτήτων” στην εκπαίδευση. Στην εικόνα αυτή ο δημόσιος και ο ιδιωτικός παράγοντας συνυπάρχουν, εις βάρος του δημοσίου φυσικά, και η “αγορά” εκπαίδευσης διαμορφώνεται ανάλογα με την κοινωνική διαστρωμάτωση και το τι σηκώνει η τσέπη, χωρίς να υπάρχει ένας ενιαίος, κοινός ακαδημαϊκός χώρος για τη νεολαία και με όλο και λιγότερες ευκαιρίες για τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών. Πάνω στο ζήτημα αυτό εμείς θα πρέπει να εξετάσουμε μάλλον δυο πτυχές: αφενός το ζήτημα των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων -στο πλαίσιο του οποίου θα μπορούσε να γίνει μία κοινή διαδικασία της σπουδάζουσας με την επιτροπή εργαζομένων και μέλη μας που παρεμβαίνουν σε σωματεία. Αφετέρου -και μάλλον κατά βάση- θα πρέπει να δούμε τι είδους πιέσεις θα παράγουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια στα αντίστοιχα δημόσια τμήματα, για τα οποία όσο το κράτος εξαρτά την πενιχρή τους χρηματοδότηση από κριτήρια της αγοράς, τόσο θα πρέπει να συμμορφωθούν με το ιδιωτικό μοντέλο (σε προγράμματα σπουδών, όρια φοίτησης, έρευνα κοκ).
Εξάλλου, η υπόθεση των διαγραφών φοιτητών θα αποτελέσει βασικό μέτωπο για το φοιτητικό κίνημα. Οι διαγραφές αποτελούν τμήμα της νεοφιλελεύθερης αναδιάρθρωσης του πανεπιστημίου, που θα καταλήξει στη μείωση του φοιτητικού πληθυσμού, την αυστηροποίηση των όρων φοίτησης και την επιβολή μιας νοοτροπίας αριστείας, εντατικοποίησης και την πειθάρχησης. Οι ταξικές πλευρές του μέτρου είναι άλλωστε εμφανείς, με το βάρος πέφτει κυρίως σε εργαζόμενους φοιτητές και σε όσους προέρχονται από λαϊκά στρώματα. Ο φόβος της διαγραφής αποτρέπει πολλούς νέους από την είσοδο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ όσοι δεν ολοκληρώνουν σπουδές βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση στην αγορά εργασίας. Πλέον, το βάρος εφαρμογής των διαγραφών πέφτει και στις διοικήσεις των πανεπιστημίων, με απειλές για κυρώσεις αν δεν παραδώσουν τα ονόματα των υπό διαγραφή φοιτητών, αίροντας για άλλη μια φορά το αυτοδιοίκητο. Συνεπώς η μάχη απέναντι στην εφαρμογή των διαγραφών αποτελεί προτεραιότητα να δοθεί και μέσω παρεμβάσεων σε αυτές.
Τόσο η μάχη ενάντια στο νέο νόμο για τα πανεπιστήμια που φέρνει μια πρωτοφανή συνθήκη αυταρχισμού και επιτήρησης όσο και η μάχη ενάντια στις διαγραφές συνδέονται με τον συνολικό αγώνα για το δικαίωμα στη μόρφωση και για ένα πανεπιστήμιο χώρο προάσπισης των αναγκών της κοινωνίας, και έτσι θα πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα και για την οργάνωση κεντρικά.
[…]
6. Για τη δράση μας στο παλαιστινιακό
Τις τελευταίες μέρες η ευρύτερη συγκυρία στο θέμα καθορίζεται από την πρόταση “ειρήνης” 20 σημείων του Τραμπ, η οποία έχει τους εξής κεντρικούς άξονες: α) επιστροφή όλων των ισραηλινών ομήρων με ανταλλαγή παλαιστινίων κρατουμένων, β) κυβέρνηση παλαιστινίων τεχνοκρατών στη Γάζα υπό διεθνή επιτροπεία, με άμεσο ρόλο αραβικών κρατών αλλά και επίβλεψη δυτικών “προσωπικοτήτων” (Μπλερ), με πλήρη αποκλεισμό της Χαμάς από οποιοδήποτε πολιτικό ρόλο, διαδικασία που περιγράφεται ως “αποριζοσπαστικοποίηση” γ) αφοπλισμό των οργανώσεων, και την ίδρυση ειδικού “διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης” με τη συμμετοχή αραβικών κρατών δ) δεν προβλέπεται άμεση απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων κατοχής από τη Γάζα, ε) δημιουργία Ειδικής Οικονομικής Ζώνης (δηλαδή διευρυμένης εκμετάλλευσης) στ) θεωρητική δέσμευση του Ισραήλ να μην καταλάβει ή προσαρτήσει τη Γάζα. ζ) μια θολή υπόσχεση για μελλοντική εξέταση του ζητήματος του παλαιστινιακού κράτους.
Η δράση στο παλαιστινιακό παραμένει μία από τις κεντρικές ιεραρχήσεις της οργάνωσης στην περίοδο που διανύουμε, και ως ειδική πλευρά του αντιπολεμικού κινήματος. Όσον αφορά τη δράση μας, εκτιμάμε ότι αυτή χρειάζεται να έχει δύο κυρίως στόχους: α) Στην επόμενη φάση, θωρούμε ότι το βάρος πρέπει να πέσει κυρίαρχα στην διαρκή πίεση προς την ελληνική κυβέρνηση και το ελληνικό κράτος στο να σπάσει η συνεργασία με το κράτος του Ισραήλ (στρατιωτική, διπλωματική και εμπορική), να ακολουθήσει το δρόμο των κυρώσεων που έχουν αρχίσει να ακολουθούν καθυστερημένα και άλλα κράτη στην Ευρώπη (Σλοβενία, Ισπανία κλπ), και να αναγνωρίσει ένα κυρίαρχο παλαιστινιακό κράτος (και όχι «υπό όρους και προϋποθέσεις» όπως έκαναν πρόσφατα ορισμένα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ) ως βήμα για παραπέρα μέτρα που θα σπάσουν την συνενοχή στη γενοκτονία. Υπάρχει ο επιπλέον παράγοντας ότι η ελληνική αστική τάξη έχει επιλέξει εδώ και πολλά χρόνια να αναβαθμίσει τη σχέση με το Ισραήλ σε στρατηγική, ως αντίβαρο στην Τουρκία την περιοχή· αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος που εξηγεί την επιμονή στη χυδαία στάση της. β) την όξυνση της πίεσης στο εσωτερικό του Ισραήλ, όπως αυτή προκύπτει από τη διεθνή απομόνωση και τις κυρώσεις (τέτοια παραδείγματα είναι οι κινητοποιήσεις ενάντια στο crown iris και η απομόνωση του eurocrim2025).
6.1 για το Global Sumud Flotilla
Τις ώρες που κλείνει η απόφαση του ΠΣ, εκατοντάδες αγωνιστές παραμένουν φυλακισμένοι, απαχθέντες από το Ισραήλ, μεταξύ των οποίων 27 Έλληνες και 3 μέλη της οργάνωσης. Στις επόμενες μέρες θα εντείνουμε τις δράσεις για την απελευθέρωσή τους, αλλά και την επέκταση των κινητοποιήσεων για το παλαιστινιακό, τόσο μέσα από διαδηλώσεις, ακτιβισμούς και άλλες δράσεις που συμμετέχουμε, όσο και μέσα από το σχεδιασμό που έχουμε βγάλει για την παρέμβαση των σωματείων, και ειδικά όσων έχουν απαχθέντα μέλη.
6.2 για τη μεσοπρόθεσμη δράση μας
Η κατάσταση στη Γάζα γίνεται διαρκώς πιο εφιαλτική, αλλά ο παλαιστινιακός λαός αντέχει και αντιστέκεται. Χρειάζεται επομένως να μπορέσουμε να σκεφτούμε και λίγο πιο μεσοπρόθεσμα για την επίτευξη των παραπάνω στόχων. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε το τεράστιο γεγονός της 10ης Αυγούστου, σε όλη την Ελλάδα που έδειξε τη σημαντική λαϊκή διαθεσιμότητα για αυτή την υπόθεση, και ταυτόχρονα αποτελεί οδοδείκτη για το πώς οι αποκεντρωμένες δράσεις μπορούν να εμπλέξουν πολύ ευρύτερο κόσμο τόσο στη συμμετοχή, αλλά και στην οργάνωση και προετοιμασία τους. Εδώ χρειάζεται να μας προβληματίσει η έλλειψη πολύ μεγάλων κεντρικών διαδηλώσεων που θα αύξαναν το πολιτικό κόστος στην κυβέρνηση, όπως έχει συμβεί σε άλλες χώρες, και να σκεφτούμε και προς αυτή την κατεύθυνση. Η δράση μας χρειάζεται επομένως να αξιοποιεί αυτή την εμπειρία και να ενισχύει και την κατεύθυνση συντονισμού march to gaza – BDS – παλαιστινιακής παροικίας αλλά και της πρωτοβουλίας αλληλεγγύης (σωματείων κλπ) που είχε συμμετάσχει στις πρώτες δράσεις· κατεύθυνση που μοιραζόμαστε και με τις άλλες δυνάμεις της Πολιτικής Κίνησης.
Πέρα από τη διαρκή ανάδειξη του ζητήματος, διακρίνουμε τους παρακάτω άξονες:
- Τη διερεύνηση πανελλαδικής μέρας δράσης σε διαφορετικά σημεία της περιφέρειας για τη στοχοποίηση ισραηλινών επενδύσεων και «συμβόλων» της συνεργασίας Ελλάδας – Ισραήλ
- Τη στήριξη της κινητοποίησης στη βάση της Σούδας 17-18 Οκτωβρίου, με κατεύθυνση να αποκτήσει πιο διευρυμένα χαρακτηριστικά, και πέραν της Κρήτης εφόσον το καταφέρουμε
- Τη συνέχιση των πρωτοβουλιών σε γειτονιές μέσα από τα δημοτικά σχήματα και τις τοπικές συλλογικότητες που παρεμβαίνουμε
- Τη συμμετοχή στις δράσεις απομόνωσης και μποϋκοτάζ· στη λογική των λιμανιών να οργανώσουμε δράσεις και στα αεροδρόμια. Στη λογική των πολιτιστικών γεγονότων (animasyros) να σχεδιάσουμε παρεμβάσεις και σε αθλητικά.
- Την εξειδίκευση της αντίστοιχης παρέμβασης και ανά κλάδους όπου έχουμε συνδικαλιστική παρέμβαση, αλλά και στα πανεπιστήμια.
7. Στέγη
Το ζήτημα της στέγης παραμένει στην κορυφή των κοινωνικών προβλημάτων όπως διαμορφώνονται σήμερα. Τόσο η επιθετικότητα των funds απέναντι στα υπερχρεωμένα νοικοκυριά όσο και το αυξημένο στεγαστικό κόστος (2ο ψηλότερο στην Ευρώπη) απαιτούν οργανωμένη και άμεση απάντηση από την μεριά των κινημάτων, και απέναντι στις επιλογές της κυβέρνησης στην Ελλάδα.
7.1 για τους πλειστηριασμούς
Στην περίοδο 9/2024 – 9/2025 πραγματοποιήθηκαν περίπου 20000 πλειστηριασμοί ενώ για τον επόμενο χρόνο είναι ήδη αναρτημένοι 15000 και έπεται συνέχεια. Τα funds έχουν γίνει ακόμη σκληρότερα στην αντιμετώπιση των δανειοληπτών καθως έχουν στρατηγικη όσο πιο άμεσης είσπραξης των οφειλόμενων, δηλαδή μέσω πλειστηριασμων και όχι μέσω κάποιου ειδους ρύθμισης. Το νοοοθεικό πλαίσιο μηδενικής προστασίας (με εξαίρεση τα απολύτως ευάλωτα νοικοκυριά) τους διευκολύνει. Την ίδια στιγμη τα funds λειτουργώντας μια παράλληλη αγορα real estate συγκεντρώνουν μεγάλο αριθμό κατοικιών αλλάζοντας το τοπίο της ιδιοκτησίας στέγης στην Ελλάδα. Στα τέλη Αυγούστου έγινε για πρώτη φορά κοινή συνάντηση ΤτΕ (Στουρνάρας), τραπεζιτών, servicers και υπουργείου Δικαιοσύνης (Φλωρίδης). Η συνάντηση ήταν στην κατεύθυνση της επιτάχυνσης των πλειστηριασμών, της άμεσης ίδρυσης του “Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων”. Πέρα από την επιτάχυνση των πλειστηριασμών, αυτός ο φορέας καλείται να διαχειριστεί πολιτικά την εκτίναξη των πλειστηριασμών: θα νοικιάζει για κάποια χρόνια το ακίνητο στους προηγούμενους ιδιοκτήτες του, ώστε να αμβλύνει τις αντιστάσεις και την κοινωνική κατακραυγή απέναντι στον πολλαπλασιασμό των πλειστηριασμών.
7.2 για το στεγαστικό κόστος – ενοίκια
Παράλληλα το στεγαστικο κόστος παραμένει υψηλό και οι πολιτικές κοινωνικής κατοικίας μέχρι σήμερα συρρικνώνονται σε εξευτελιστικά επιδόματα και “πιλοτικά” προγράμματα που αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό του προβλήματος. Ωστόσο, τόσο η κεντρική κυβέρνηση όσο και ορισμένοι Δήμοι αναγνωρίζουν πλέον το πρόβλημα κυρίως γιατί αυτό βρίσκεται ψηλά στην χρηματοδοτική ατζέντα της ΕΕ, αλλά και γιατί αρχίζουν να υφίστανται κοινωνική πίεση. Όμως, τα μέτρα που προωθεί η κυβέρνηση είναι κυρίως στην κατεύθυνση των ελαφρύνσεων προς τους ιδιοκτήτες: φοροαπαλλαγές αν τα διαθέσουν μακροχρόνια, ενισχύσεις για ανακαινίσεις. Αρνείται να πάρει μέτρα για ρύθμιση της αγοράς, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες είτε με πλαφόν στα ενοίκια είτε με την επιβολή φορολογικών προστίμων σε κλειστά ακίνητα, είτε με σοβαρούς περιορισμούς στη βραχυχρόνια μίσθωση κλπ. Ήδη, ακόμα και συστημικά μέσα αναδεικνύουν ότι το πρόγραμμα “Σπίτι μου” αλλά και η επιδότηση ενοικίου, δεν ανέκοψαν την αύξηση των ενοικίων, αλλά μάλλον την ενίσχυσαν.
Σε αντίστοιχη κατεύθυνση κινείται και το νομοσχέδιο για την “κοινωνική κατοικία”: Οικόπεδα του δημοσίου θα διατίθενται σε ιδιώτες, και θα παραμένει μόνο το 30% στο δημόσιο. Στο κομμάτι που θα μένει στον ιδιώτη δεν θα υπάρχει κανένας περιορισμός, στο 30% που θα μένει στο δημόσιο θα ασκείται έλεγχος τιμών, που όμως θα συνδέεται και με τις γενικές τιμές. Η ανάγκη για απόθεμα κοινωνικής κατοικίας δεν μπορεί να απαντηθεί με νέες παραχωρήσεις σε ιδιώτες, αλλά μόνο μέσα από την πραγματική ανασυγκρότησης Οργανισμού Κοινωνικής Κατοικίας. Την ίδια περίοδο εμφανίζονται περιστατικά βίας από εκμισθωτές απέναντι σε ενοικιαστές, όπως ο πρόσφατος ξυλοδαρμός στη Δροσιά· χρειάζεται να παρεμβαίνουμε σε τέτοιες περιπτώσεις.
7.3 για τη δράση μας
Ολα τα παραπάνω έχουν κινητοποιήσει σε κάποιο βαθμό κοινωνικές δυνάμεις. Πέρα από την 12ετή δράση της Ενωτικής Πρωτοβουλίας κατά των πλειστηριασμών, ξεπηδάνε και νέες συλλογικότητες, με πιο ενδιαφέρον το Σωματείο ενοικιαστριών Θεσσαλονίκης. Με δεδομένη την ιεράρχηση του θέματος, η οργάνωση χρειάζεται να αρχίσει να σχεδιάζει και να απολογίζει την παρέμβασή της σε κάθε άξονα. Συγκεκριμένα:
- Να ενισχύσουμε την παρέμβασή μας με την “Ενωτική”, στη στήριξη τόσο στις συνελεύσεις όσο και τις κινητοποιήσεις και άλλες δράσεις της πρωτοβουλίας. Πέρα από την ενίσχυση της “Ενωτικής”, η ομάδα θα επιτρέψει και τη διάχυση της γνώσης για το ζήτημα σε περισσότερα μέλη, αλλά μέσω αυτών και στις ΣΒ
- Το Σωματείο Ενοικιαστ(ρι)ών Θεσσαλονίκης έχει καταφέρει να μετρήσει σημαντικά βήματα και με τη συμμετοχή μελών μας. Πέρα από τις επιτυχημένες εκδηλώσεις (το καλοκαίρι και με διεθνείς συμμετοχές) και την ανάδειξη ζητημάτων, πλέον οργανώνει και τις πρώτες κινητοποιήσεις απέναντι σε εκμισθωτές, με άμεσες υλικές νίκες.
- Να ενισχύσουμε τη δράση των δημοτικών σχημάτων στα οποία παρεμβαίνουμε για το στεγαστικό, και κυρίως στο δήμο της Αθήνας και τους δήμους του κεντρικού τομέα της Αττικής. Στην Αθήνα η δημοτική αρχή Δούκα ετοιμάζει δέσμη μέτρων, οπότε εκτός από την κριτική χρειάζεται και πίεση για να εφαρμοστούν τα εξαγγελθέντα, και με όρους πλατειάς ενημέρωσης/συμμετοχής αν δεν προχωρήσουν.
- Να παρακολουθήσουμε ή και να πυροδοτήσουμε τη συγκρότηση συνελεύσεων/συλλογικοτήτων για τη στέγη σε πόλεις της περιφέρειας, όπου υπάρχουν κινήσεις. (Γιάννενα, Χανιά κλπ)
- Να σηκώνουμε σε επίπεδο λόγου/αιτημάτων το ζήτημα στους κοινωνικούς χώρους που παρεμβαίνουμε (εργατικά σωματεία, φοιτητικοί σύλλογοι)
- Το τριήμερο 10-11-12 Οκτωβρίου ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων – τμήμα Αττικης διοργανώνει συνέδριο για το ζήτημα της στέγης (όπου θα συμμετέχουν και μέλη μας). Το συνέδριο θα συμβάλει στην ενίσχυση της συνολικής τεκμηρίωσης.
- Επίσης θα μπορούσαμε να διερευνήσουμε και πιο στοχευμένες κινήσεις, πχ η ΣΒ δικηγόρων να συνέβαλε στη διαμόρφωση ενημερωτικό φυλλάδιο για τα δικαιώματα των δανειοληπτών απέναντι σε πλειστηριασμούς ή των ενοικιαστριών.
8. Για την πρωτοβουλία συγκρότησης της Πολιτικής Κίνησης
8.1 Σύντομος απολογισμός
Με την έκδοση του κειμένου “δήλωσης προθέσεων” των 5 οργανώσεων, και την μετέπειτα επισημοποίηση της συμμετοχής και της ΚΕΜΑ στο εγχείρημα, θεωρούμε ότι ολοκληρώθηκε ο πρώτος κύκλος συζήτησης μεταξύ των οργανώσεων για τις βασικές πολιτικές οριοθετήσεις, και εγινε μια πρώτη δημόσια δήλωση, μετά και το διήμερο για το 2015, για την έναρξη του εγχειρήματος. Παρότι θα θέλαμε ο κύκλος αυτός να έχει ολοκληρωθεί νωρίτερα, εκτιμάμε ότι ο τρόπος με τον οποίο έγινε -δηλαδή και με την ανταλλαγή κειμένων μεταξύ των οργανώσεων- επέτρεψε σε περισσότερα μέλη να έχουν εικόνα της αναλυτικής τοποθέτησης των οργανώσεων, πέραν του “προσωρινού συντονιστικού”, και αρα να υπάρχει μεγαλυτερος βαθμος πολιτικής συνεννόησης· παρότι σίγουρα αυτός ο διάλογος δεν είναι “κεκτημένος” για όλα τα μέλη. Ταυτόχρονα, θεωρούμε θετικό ότι ήδη έχουν υπάρξει μαζέματα ομάδων πέρα από το “συντονιστικό” (εργατικό, Παλαιστίνη), σε μία κατεύθυνση που θέλουμε να συνεχιστεί, και διευκολύνει το στόχο που είχαμε βάλει, τόσο από την συνδιάσκεψη αλλα και από την προηγούμενη απόφαση του ΠΣ, δηλαδή το βάθεμα του συντονισμού στο κίνημα, με την συμμετοχή του ευρύτερου δυναμικού των οργανώσεων που εμπλέκεται σε κάθε πεδίο παρέμβασης.
8.2 επόμενα βήματα
Ο κόμβος του σχεδιασμού μας το επόμενο διάστημα περνάει από την κεντρική εναρκτήρια εκδήλωση – συζήτηση στο Πάντειο, το Σάββατο 11/10
- η εκδήλωση αποτελεί τον κόμβο έναρξης της συνελευσιακής συγκρότησης, για την οποία χρειάζεται να κάνουμε μια πολιτική και οργανωτική δουλειά για να συγκροτηθούν συνελεύσεις τόσο στις περιοχές/γειτονιές και κλάδους όπου ήδη υπάρχουν δυνάμεις, αλλά και να δούμε τη δημιουργία συνελεύσεων σε νέες περιοχές, και κυρίως στην περιφέρεια.
- Χρειάζεται όμως και μια δική μας συζήτηση για το στίγμα που θέλουμε να δώσουμε στην εναρκτήρια εκδήλωση/συζήτηση, σε σχέση με τις κεντρικές κατευθύνσεις που θέλουμε να πάρει η πρωτοβουλία. Εκτιμούμε ότι χρειάζεται να επικεντρώσουμε σε 4 άξονες σε αυτή τη φάση:
α) ο πρώτος είναι η σημασία μιας μεθοδολογίας που θα συνδέει την παρέμβαση στο κίνημα με την πολιτική δράση: η ιεράρχηση μετώπων, η συζήτηση για τις συλλογικότητες που συμβάλλουμε να συγκροτηθούν και τις πρακτικές αγώνα που προτείνουμε, σε κόμβους της εκάστοτε ευρύτερης συγκυρίας. Και την ανάγκη σύνδεσης των αγώνων με μια ρηξιακή προοπτική, χωρίς αυτό να συνεπάγεται τη μεταφορά ενός συνολικού πολιτικού πλαισίου σε κάθε επιμέρους αγώνα.
β) η σημασία της ανοιχτής συζήτησης για μια ριζοσπαστική προγραμματικη εναλλακτική, που συνδέεται με τους κοινωνικούς αγώνες, στη λογική του μεταβατικού προγράμματος· εκκινώντας από ορισμένες στρατηγικές παραδοχές, όπως η ρήξη με το ευρωενωσιακό πλαίσιο.
γ) πρώτες σκέψεις για το αρχικό μοντέλο λειτουργίας, που θέλουμε να διασφαλίζει: i) την ισότιμη συμμετοχή όλων των μελών στις αποφάσεις των συνελεύσεων, ii) τη διασφάλιση της εκπροσώπησης/συμμετοχής των διαφορετικών αποψεων, ανένταχτων, και της περιφέρειας στο πρώτο κεντρικό συντονιστικό που θα προκύψει, iii) την αποτύπωση της φυσιογνωμίας που θέλουμε να φέρει η πρωτοβουλία και στον τρόπο λειτουργίας, iv) τον τρόπο με τον οποίο οι αποφάσεις θα “χωράνε” τις συνιστώσες οργανώσεις, χωρίς αυτό να δημιουργεί αγκυλώσεις
δ) την κατεύθυνση της κεντρικής πολιτικής παρέμβασης στη βάση και των παραπάνω και των βημάτων που θα μετρήσει η πρωτοβουλία.
Παράλληλα με τις διαδικασίες συγκρότησης των συνελεύσεων, χρειάζεται να σκεφτούμε για το περιεχόμενο των εκδηλώσεων που θα κάνουμε ως πρωτοβουλία. Θεωρούμε ότι οι πιο “συγκεκριμένα θεματικές” εκδηλώσεις συνδέονται με τη διαδικασία εκπόνησης του προγράμματος και επομένως το λογικό είναι να γίνουν παράλληλα με αυτή. Σε αυτή τη φάση χρειαζόμαστε εκδηλώσεις πιο γενικής κατεύθυνσης, που όμως δε θα είναι γενικόλογες, αλλά θα εκπέμπουν το στίγμα που θέλουμε να έχει η ΠΚ, και θα διευκολύνουν τη συζήτηση ώσμωσης: για παράδειγμα μια εκδήλωση για τους μηχανισμούς φτωχοποίησης (παγωμενοι μισθοι, ενοίκια, υποβαθμιση “κρατους προνοιας”, πληθωρισμός κλπ) που όμως θα επικεντρώνει κυρίως στην ανάγκη και τον τρόπο οργάνωσης των αγώνων, και θα συνδέεται με κεντρικές πολιτικές θέσεις μας.
[…]
8.3 προς την ιδρυτική διαδικασία
Με βάση τον ως τώρα βηματισμό, η ιδρυτική διαδικασία τοποθετείται στην άνοιξη του 2026. Αυτό το βήμα προϋποθέτει όμως τόσο τη συγκρότηση των συνελεύσεων όσο και το προχώρημα των εισηγητικών κειμένων α) κάποιων πρώτων βασικών θέσεων: εδώ χρειάζεται ο συνδυασμός των κεντρικών αξονων που συνομολογούν οι οργανώσεις, με τις ιδέες που θα έρθουν από τις συνελεύσεις β) ενός πρώτου μοντέλου λειτουργίας για την Πολιτική Κίνηση. Θα χρειαστεί επομένως μετά την εναρκτήρια εκδήλωση – συνέλευση, να βάλουμε μπροστά και αυτό το σκέλος, και να συμβάλουμε, με ευθύνη του ΠΣ αλλά και των θεματικών ομάδων, στον εμπλουτισμό του προβληματισμού γύρω από τις βασικές θέσεις, ώστε να έχουμε μια επιτυχημένη ιδρυτική διαδικασία, που θα βάλει τις βάσεις και για την πορεία στη συνέχεια.
