Κείμενο Συμβολής της Τόνιας Κατερίνη (ΣΒ Εξαρχείων)
Στις 28, 29 και 30 Μαρτίου θα γίνει η 2η τακτική συνδιάσκεψη της Αναμέτρησης , μια συνδιάσκεψη που έχει προγραμματικό περιεχόμενο και στόχο να προχωρήσει σε μεγαλύτερο βάθος τις θέσεις της οργάνωσης, να συγκεκριμενοποιήσει τον σχεδιασμό και να εστιάσει στις διαφορετικές προσεγγίσεις των μελών μέσα από μια ουσιαστική συζήτηση που θα συμβάλει στην ενότητα της οργάνωσης αλλά και στην διατύπωση πλαισίου διαλόγου με άλλες πολιτικές δυνάμεις που μας συνδέουν κοινές ανησυχίες και κινηματικές πρακτικές. Το κείμενο που ακολουθεί είναι μια συμβολή στο διάλογο σχολιάζοντας προσεγγίσεις του κειμένου θέσεων, για το οποίο θεωρώ ότι είναι μια σημαντική αφετηρία συζήτησης.
Το κείμενο αυτό γράφτηκε πριν από την μεγάλη κινητοποίηση ενάντια στη συγκάλυψη του εγκλήματος στα Τέμπη. Η εντυπωσιακή συγκέντρωση κόσμου πιθανόν η μεγαλύτερη της μεταπολίτευσης προκαλεί πέρα από συγκίνηση και αισιοδοξία την αίσθηση ότι πρόκειται για ένα συμβάν που οφείλουμε να σταθούμε και να αντιδράσουμε με πολιτικούς όρους. Για την κυβέρνηση είναι ένα μεγάλο πλήγμα που αντιμετωπίζει μέχρι στιγμής με αμηχανία αλλά και οι αντιδράσεις στους χώρους αντιπολίτευσης δεν έχουν την αναμενόμενη, απαιτούμενη θα έλεγα καλύτερα δυναμική. Παρά την προφανή αμφισβήτηση των κυβερνητικών χειρισμών θα έλεγε κανείς ότι η αντιπολίτευση φαίνεται αδύναμη στο να παίξει έναν συγκροτητικό ρόλο απέναντι στο πλήθος του θυμωμένου κόσμου. Η αλήθεια είναι πως κάτι τέτοιο δεν μοιάζει εύκολο. Ο κόσμος είναι εκτός από θυμωμένος και δύσπιστος. Εμπιστεύεται τους γονείς των θυμάτων γιατί δεν μπορεί να τους αποδώσει ιδιοτελή κίνητρα και γιατί μπαίνει εύκολα στη θέση τους και απαιτεί δικαιοσύνη. Απαιτεί και μέριμνα για την ασφάλεια στο δημόσιο χώρο. Οι φωτιές , οι πλημύρες τα δεκάδες μικρά ή μεγαλύτερα ατυχήματα στις συγκοινωνίες, η κακή κατάσταση των δημόσιων κτηρίων και ειδικά των σχολείων , θα μπορούσαν να ενοποιηθούν σε έναν μεγάλο άξονα διεκδίκησης: Όχι άλλοι νεκροί από αδιαφορία και εγκληματική αμέλεια. Η καθ ημάς αριστερά οφείλει να δώσει το στίγμα αυτής της συνολικοποίησης. Μπορεί να ακουστεί; Ναι αν γίνει ενεργό κομμάτι αυτής της δυναμικής διεκδικώντας την ορατότητα του λόγου της.
Έχει ευθύνη το όνειρο: σου βάζει κι ας μην το θέλεις , καθήκοντα
Θανάσης Σκρουμπέλος: «Αρχίζει το ματς» εκδόσεις Τόπος
Εμπνευσμένο απ’ όσες/ους/α πορευόμαστε μαζί, αφιερωμένο σε εκείνες/ους / που θα συναντηθούμε στο μέλλον.
Η ένταξη σε μια πολιτική συλλογικότητα βρίσκεται σήμερα, περισσότερο από πότε κατά την μεταπολιτευτική περίοδο, σε αμφισβήτηση. Πολλαπλές απογοητεύσεις και ήττες αλλά και μεγάλα κενά στην συγκρότηση ενός πειστικού πολιτικού σχεδίου για την πληττόμενη πλειοψηφία της κοινωνίας είναι οι βασικές αιτίες αυτής της πραγματικότητας. Σε αυτό το τοπίο βρίσκει χώρο να κυριαρχήσει η νεοφιλελεύθερη αντίληψη της ατομικής λύσης. Όμως την ίδια στιγμή βλέπουμε να αναπτύσσονται διάσπαρτα κινήματα σε πολλά επιμέρους θέματα, πολλές φορές νικηφόρα , που συγκροτούν συλλογικότητες , παράγουν πολιτικό λόγο πάνω στο αντικείμενο τους και δημιουργούν ρωγμές στον κυρίαρχο λόγο. Πως γίνεται όμως αυτές οι πρακτικές να πάνε πέρα από τα όρια που βάζει η μερικότητά τους; Πως γίνεται να συμβάλλουν στην παραγωγή μιας νέας γνώσης που θα απαντάει στο μεγάλο ερώτημα του πως χτίζουμε μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις επιθυμίες των ανθρώπων με σεβασμό στο περιβάλλον και τη ζωή γύρω μας. Πολλές και πολλοί/α από εμάς πιστεύουμε ότι η συγκρότηση και συμμετοχή σε ένα πολιτικό φορέα (οργάνωση, κόμμα κλπ) αποτελεί μια κρίσιμη αφετηρία για αυτή τη διαδικασία συνολικοποίησης γνώσης και αγώνων.
Αλλά η παραγωγή μιας γνώσης του δυνατού και ο σχεδιασμός του μέλλοντος δεν είναι πράγμα απλό. Αυτό το ξέρουμε καλά ιδίως όσες πορευόμαστε χρόνια στους δρόμους αυτής της αναζήτησης.
Συνήθως είναι πιο εύκολο να βλέπουμε το παρόν μέσα από τα υλικά του παρελθόντος παρά να ανοιχτούμε στις αβέβαιες αντιθέσεις της ζωής.
Ο αριστερός ριζοσπαστικός λόγος από την αφετηριακή συγκρότηση του μέσα από το έργο των Μαρξ Έγκελς έχει συνομιλήσει με αλλεπάλληλους κοινωνικούς μετασχηματισμούς, αλλαγές στην παγκόσμια δράση του κεφαλαίου δραστικές τροποποιήσεις στις μορφές παραγωγής και εργασίας, απρόβλεπτες απειλητικές συνέπειες της δράσης του συστήματος πάνω στο περιβάλλον. Απέναντι σε όλα αυτά εδώ και ενάμισι αιώνα , αλλά με κρίσιμες καμπές τους δυο μεγάλους πολέμους, αλλά και τα δυναμικά κινήματα της περιόδου του ’68 έχει παραχθεί σε πολλά επίπεδα θεωρητικό υλικό που εμπνέεται και συνομιλεί με τον μαρξισμό, με άλλες προσεγγίσεις να αντέχουν στο χρόνο και τους μετασχηματισμούς και άλλες να δίνουν απλά ερεθίσματα για σκέψη. Η τελευταία μεγάλη κρίση του 2008 και οι μετασχηματισμοί που την ακολούθησαν φαίνεται ότι δεν έχουν ακόμα αποτιμηθεί θεωρητικά. Βλέπουμε γύρω μας δραματικές αλλαγές που τα εργαλεία μας δεν φαίνονται έτοιμα για να δώσουν πειστικές απαντήσεις για τους τρόπους αναχαίτισης μιας πορείας που προβλέπεται ζοφερή. Τα πληττόμενα κοινωνικά υποκείμενα αντί να συγκροτούνται ρευστοποιούνται την ιδία στιγμή που η ιδέα ότι μπορεί εντός του καπιταλιστικού συστήματος να υπάρξει ευημερία για όλους καταρρέει ακόμα και για τους πιο ευκολόπιστους, ενώ τίθεται σε αμφισβήτηση η καπιταλιστική ανάπτυξη ως προϋπόθεση της κοινωνικής απελευθέρωσης . Γιατί άραγε αυτή η διαπίστωση δεν γεννά νέες δυναμικές αντίστασης; Ένα μεγάλο κενό επαναπροσδιορισμού των στόχων, αλλά και της μεθοδολογίας για να τους πετύχουμε πέρα από την γενικευμένη διακήρυξη για κοινωνική δικαιοσύνη ορθώνεται μπροστά μας.
Πριν προχωρήσουμε στο τι θέλουμε, πως επανοικοδομούμε την προσδοκία και τη διεκδίκηση, και τι μπορούμε να κάνουμε, υπάρχει η ανάγκη να σκεφτούμε το Εμείς.
Πως συγκροτούνται σήμερα οι ταυτότητες μέσα στον κοινωνικό χώρο και ποιες μας αφορούν και μας περιλαμβάνουν.
Το σχήμα ότι ο κόσμος της μισθωτής εργασίας είναι το υποκείμενο της κοινωνικής αλλαγής δεν μου φαίνεται απλώς παλιό αλλά και πολλαπλά ανεπαρκές καθώς ποικίλοι μετασχηματισμοί στην διαδικασία παραγωγής , αλλά και τους μηχανισμούς παραγωγής κερδοφορίας τους κεφαλαίου έχουν αλλάξει τη σχέση κεφαλαίου εργασίας δημιουργώντας και μέσα στον χώρο των εργαζομένων πολλαπλούς διαχωρισμούς, . Η αναγνώριση ότι υπάρχουν και παράλληλες κοινωνικές αντιθέσεις που αναδεικνύουν άλλα στρώματα σύμμαχα σε ένα σχέδιο κοινωνικής αλλαγής δεν αρκεί. Οι έμφυλες διακρίσεις, ο ρατσισμός, η βία, φέρνουν πολλά κοινωνικά στρώματα στη συνθήκη της ασφυξίας και ενίοτε της σύγκρουσης. Η διάχυτη όμως συνθήκη της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού δεν μορφοποιείται σε οργανωμένη συλλογική ταυτότητα . Γι αυτό και παρακολουθούμε αμήχανα την επιρροή των ποικίλων τύπων λαϊκισμού προς αυτό το ρευστό κοινωνικό στρώμα. Παράλληλα η αδυναμία να συγκροτηθούμε απέναντι στις καθολικές ανισότητες κάνει πιο ενδιαφέρουσα και αποτελεσματική τη συγκρότηση επιμέρους ταυτοτήτων που μάλιστα αποδεικνύονται αρκετά ισχυρές. Αν λοιπόν μας ενδιαφέρει σήμερα να συντονιστούμε με τις ενεργές κοινωνικές δυναμικές πρέπει να βρεθούμε εκεί που εκρήγνυται η δυσαρέσκεια και οι άνθρωποι αναζητούν λύσεις.
Επιθυμία και ανάγκη: Εκεί που οι ανάγκες μας συνθλίβουν, να σώσουμε την επιθυμία
Σήμερα οι ανισότητες για την πλειοψηφία του κόσμου βιώνονται σαν εντελώς προσωπική εμπειρία, σαν ατομική δοκιμασία, αμφισβήτηση της αξίας μας, σαν ταπείνωση. Οι μεγάλες καθολικές ανισότητες συχνά γίνονται πιο εύκολα αποδεκτές από αυτές που μας διαχωρίζουν από το άμεσο περιβάλλον μας. Μέσα σε αυτή τη συνθήκη η συγκρότηση ενός διαφορετικού λόγου οφείλει να συνομιλεί ταυτόχρονα με την αναζήτηση απαντήσεων για τις πιεστικές καθημερινές ανάγκες χωρίς να εγκαταλείπει η να ενοχοποιεί την υπεράσπιση των επιθυμιών.
Τα αριστερά προγράμματα δεν είναι αδύναμα λόγο του φαντασιακού που κομίζουν αλλά επειδή αυτό δεν βρίσκει τρόπο να αγγίξει το πραγματικό. Βρισκόμαστε πολύ πίσω στην οργάνωση εκείνων των πρακτικών που θα συνδυάζουν την διεκδίκηση με την επινοητικότητα άμεσων λύσεων, ξεπερνώντας τον φόβο ότι η μια θα μας πάει πίσω σε σχέση με την άλλη. Βρισκόμαστε πολύ πίσω από το να αποσπάσουμε την απόλαυση από το πεδίο της κατανάλωσης και να την κάνουμε κομμάτι της δικής μας δημιουργικότητας, της δικής μας γιορτής.
Που θα συναντηθούμε; Η χωρική και χρονική διάσταση της ζωής και του αγώνα. Παραγωγή και αναπαραγωγή.
Οι κυρίαρχες ακόμα και σήμερα αφηγήσεις για την συγκρότηση του επαναστατικού υποκειμένου απορρέουν από τις σχέσεις εργασίας και τους χώρους δουλειάς. Σήμερα όμως βλέπουμε την κυριαρχία του κεφαλαίου να επεκτείνεται στο πεδίο της καθημερινής ζωής , της πληροφορίας, της δημιουργίας προτύπων ζωής, και γενικά της κυριαρχίας σε όλα τα πεδία αναπαραγωγής. Βλέπουμε ακόμα να ενδιαφέρεται άμεσα για την οργάνωση και την κυριαρχία στο χώρο, τις ροές, ενάντια στις συναντήσεις, και τους κάθε μορφής χωρικούς αποκλεισμούς. Όλα αυτά αν και δεν τα αγνοούμε μοιάζει να τα θεωρούμε δευτερεύοντα. Ωστόσο αν εστιάσουμε στο καθένα από αυτά τα πεδία θα δούμε να ανοίγονται σημαντικές πλευρές παρέμβασης καθοριστικές για την συνομιλία μας με τα κοινωνικά υποκείμενα και γι αυτό καθοριστικές για ένα σχέδιο κοινωνικής ανατροπής. Πως διαχειριζόμαστε και πως απαντάμε στο κυρίαρχο μοντέλο της πυρηνικής οικογένειας που αποτελεί δομικό συγκροτητικό εργαλείο του σημερινού συστήματος; Πως διαχειριζόμαστε την παραγωγή και της διάδοση της γνώσης για όλα τα κοινωνικά πεδία που μας αφορούν; Πως επανοικιοποιούμαστε τον χώρο και δημιουργούμε τόπους συνάντησης;
Η πορεία προς την κοινωνική ανατροπή δεν περνάει μέσα από την άλωση του υπάρχοντος αλλά μέσα από την έμπρακτη διατύπωση ενός άλλου σχεδίου. Από σήμερα.
Κλείσε το μάτι στο φόβο και προχώρα. Γιατί έτσι ανοίγει ο δρόμος
Όποιος απορρίπτει κάθε οδυνηρή κατάσταση δεν είναι σε θέση να δεσμευτεί. Η μεγάλη νίκη του συστήματος σήμερα είναι η διασπορά του φόβου. –Το είδαμε σε μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδοχή του στην πρόσφατη πανδημία- Το είχαμε δει και την περίοδο των μνημονίων όπου η πειθάρχηση απέναντι στον φόβο έγινε στοιχείο την συλλογικής πολιτικής πρακτικής. Απέναντι σε αυτή τη είσοδο του φόβου και της ανασφάλειας στην καθημερινή ζωή υπάρχουν δυο δομικά διαφορετικές αντιδράσεις. Η πρώτη και πιο διαδεδομένη είναι να προσπαθήσει κανείς να ξορκίσει το φόβο. Είτε διασφαλίζοντας προστατευμένα πλαίσια ζωής είτε αποστρέφοντας το βλέμμα. Η δεύτερη είναι να αναμετρηθεί μαζί του πρώτα σε ατομικό και έπειτα σε συλλογικό επίπεδο. Αυτό που στη γλώσσα της αριστεράς συνηθίζουμε να ονομάζουμε στράτευση δεν είναι κάτι πολύ περισσότερο από την απόφαση να μην δημιουργούμε ακόμα και όταν μπορούμε «ιδιωτικούς» κόσμους αλλά να πάρουμε θέση μέσα στη νέα συνθήκη πολέμου που είναι ο διάχυτος πόλεμος στους κόλπους του πληθυσμού. Και αυτός ο πόλεμος απαιτεί εκπαίδευση , οργάνωση και αλληλεγγύη. Αν λοιπόν βρισκόμαστε σήμερα στο σημείο να υπερασπιζόμαστε την συλλογική οργάνωση, δεν είναι γιατί διεκδικούμε να παράξουμε νέες μορφές αντι- εξουσίας με καθολικά σχέδια και εσωτερικές ιεραρχίες, αλλά γιατί βλέπουμε την ανάγκη του συλλογικού δυναμώματος μέσα από την κεφαλαιοποίηση της εμπειρίας και της γνώσης που θα μας επιτρέψει να δώσουμε τις μάχες που θα απαιτηθούν διεκδικώντας να είναι νικηφόρες.
Δεν χρειαζόμαστε λίγους που θα τους πιστέψουν οι πολλοί, χρειαζόμαστε πολλούς που θα πιστέψουν στην κοινή τους δύναμη.
Η ιστορική διαδρομή των μεγάλων εξεγέρσεων και επαναστάσεων σημαδεύτηκε πάντα από την ανάδειξη ηγετικών μορφών που έδωσαν νόημα με το λόγο αλλά και τις πράξεις στο απελευθερωτικό αίτημα. Σχεδόν πάντα βέβαια , με ελάχιστες εξαιρέσεις πρόκειται για αντρικές , πατριαρχικές φιγούρες είτε μιλάμε για το πεδίο της διανόησης είτα για το πεδίο της σύγκρουσης. Ακόμα και στις περιπτώσεις που τα πρόσωπα δεν αμφισβητήθηκαν αλλά περιβλήθηκαν με ένα πέπλο αποδοχής και θαυμασμού τα όρια αυτής της μορφής οργάνωσης έγιναν ορατά. Η μη εμπλοκή των μαζών στην εκπόνηση ενός νέου σχεδίου και η μερική εμπλοκή στην υλοποίηση προειλημμένων αποφάσεων σήμανε την συντηρητικοποίηση ακόμα και τον πιο δυναμικών και ελπιδοφόρων εγχειρημάτων. Ιδιαίτερα σήμερα που το δίπολο :ηθική της πεποίθησης – ηθική της ευθύνης διέρχεται μια μεγάλη κρίση έχουμε ανάγκη να άρουμε των διαχωρισμό ανάμεσα σε αυτούς που διατυπώνουν την πεποίθηση και σε αυτούς που αναλαμβάνουν την ευθύνη της υλοποίησης.
Δεν υπάρχουν ούτε εύκολες ούτε γρήγορες απαντήσεις. Στην εποχή της 15λεπτης δημοσιότητας , η ορατότητα που σου δίνει η παρουσία στο πολιτικό προσκήνιο αν δεν έχει ουσιαστικές βάσεις μπορεί εύκολα να χαθεί ή και να μετατραπεί σε τραγωδία. Γι αυτό δεν πρέπει να φοβόμαστε τον χρόνο. Ακόμα και αν η συγκρότηση του νέου λόγου θα βγει από τη βασανιστική διαδρομή μέσα στα νέα κοινωνικά δεδομένα, πρέπει να της δώσουμε χρόνο να υπάρξει. Και σε αυτό θέλουμε να δεσμευτούμε για μια ακόμα φορά σ αυτή τη συνδιάσκεψη. Οι πολυάριθμες σελίδες των θέσεων και του απολογισμού μας που αποτελούν αποτύπωμα της γνώσης, της δουλειάς και της αγωνίας της πολιτικής μας διαδρομής, δεν μπορεί να είναι το κάδρο των πολιτικών χειρισμών που θα συνοψιστούν σε πιθανές πολιτικές συμμαχίες, τις οποίες βέβαια δεν υποτιμώ. Εδώ χρειαζόμαστε έναν ουσιαστικό διάλογο αρχικά προς τα μέσα και παράλληλα και με τον οργανωμένο και μη οργανωμένο κόσμο που συνομιλούμε ο οποίος θα θέσει τα ανοιχτά ερωτήματα, θα ψηλαφίσει τις απαντήσεις, θα περιγράψει τους άξονες ενός πολιτικού σχεδίου σε διαρκή συνομιλία με τα κοινωνικά κινήματα. Και σε αυτό τον διάλογο χωράνε όσες/οι/α μπορούν να δεσμευτούν με όρους ισοτιμίας, ειλικρίνειας και διάρκειας στην υπεράσπιση του.
