Η πρόσφατη δημοσιοποίηση του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ) για την προστασία της Γυάρου αποτελεί, εκ πρώτης όψεως, ένα θετικό και αναγκαίο βήμα. Έπειτα από χρόνια καθυστερήσεων, η θεσμοθέτηση ενός πλαισίου προστασίας για έναν τόπο με τεράστια οικολογική και ιστορική αξία, όπως η Γυάρος, είναι επιβεβλημένη. Το νησί, που αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους βιότοπους της Μεσογειακής φώκιας και ταυτόχρονα έναν τόπο-σύμβολο των αγώνων για ελευθερία και δημοκρατία, απαιτεί την αμέριστη προσοχή και προστασία μας.
Ωστόσο, μια πιο προσεκτική ανάγνωση του σχεδίου, σε συνδυασμό με τα εμπεριστατωμένα σχόλια που κατέθεσαν στη διαβούλευση περιβαλλοντικές οργανώσεις, φορείς και πολίτες, αποκαλύπτει κρίσιμες αδυναμίες και επικίνδυνες προβλέψεις που κινδυνεύουν να ακυρώσουν στην πράξη κάθε θετική πρόθεση.
Το κεντρικό πρόβλημα εντοπίζεται στο άρθρο 4 του ΠΔ. Η συγκεκριμένη διάταξη, ενώ τιτλοφορείται «Γενικές ρυθμίσεις προστασίας», λειτουργεί ως «δούρειος ίππος». Προβλέπει ότι σε όλες τις ζώνες προστασίας, ακόμη και στις πιο αυστηρές, επιτρέπονται «έργα εθνικής σημασίας» με μια απλή υπουργική απόφαση. Αυτό το τεράστιο νομικό «παράθυρο» επιτρέπει την παράκαμψη όλων των μέτρων προστασίας και ανοίγει τον δρόμο για την υλοποίηση καταστροφικών έργων, όπως είναι οι ήδη αδειοδοτημένες 77 ανεμογεννήτριες στο χερσαίο τμήμα και τα σχεδιαζόμενα υπεράκτια αιολικά πάρκα στη θαλάσσια περιοχή.
Η πρόσφατη ιστορία με την έγκριση των υπεράκτιων αιολικών από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, το οποίο αναιρώντας την αρχική αρνητική του γνωμοδότηση υπέκυψε στις πιέσεις του Υπουργείου Ενέργειας, αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Η επίκληση της «εθνικής σημασίας» αποτελεί το πρόσχημα για την προώθηση των συμφερόντων των ενεργειακών ομίλων, μετατρέποντας τη Γυάρο από τόπο ιστορίας και φύσης σε βιομηχανική ζώνη παραγωγής ενέργειας.
Πέρα από το μείζον ζήτημα του άρθρου 4, το σχέδιο ΠΔ περιέχει και άλλες προβληματικές διατάξεις:
- Ασαφείς λιμενικές χρήσεις: Επιτρέπονται λιμενικές εγκαταστάσεις «εμπορικής» και «βιομηχανικής» δραστηριότητας, χρήσεις παντελώς ασύμβατες με τον χαρακτήρα του νησιού που θα επιφέρουν μη αναστρέψιμη βλάβη.
- Προστασία χωρίς πόρους: Η παραδοχή ότι το ΠΔ «δεν προκαλεί δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού» είναι προκλητική. Η ουσιαστική προστασία απαιτεί πόρους για φύλαξη, παρακολούθηση και διαχείριση. Χωρίς χρηματοδότηση, το ΠΔ θα μείνει κενό γράμμα.
- Υποβάθμιση ευαίσθητων ζωνών: Επιτρέπεται η πεζοπορία και η κολύμβηση ακόμη και στις Ζώνες Απόλυτης Προστασίας της Φύσης (ΖΑΠΦ), γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε όχληση και υποβάθμιση των πιο ευαίσθητων ενδιαιτημάτων λόγω της αυξανόμενης τουριστικής πίεσης.
Η κυβέρνηση οφείλει να αφουγκραστεί τις τεκμηριωμένες ενστάσεις της επιστημονικής κοινότητας και της κοινωνίας των πολιτών. Η στρατηγική της «πράσινης ανάπτυξης» δεν μπορεί να μεταφράζεται σε «πράσινη λεηλασία» του φυσικού και πολιτισμικού μας πλούτου.
Απαιτούμε:
- Την πλήρη απαλοιφή της παραγράφου 1α του άρθρου 4 που αφορά τα «έργα εθνικής σημασίας».
- Τη ρητή και κατηγορηματική απαγόρευση εγκατάστασης χερσαίων και υπεράκτιων ανεμογεννητριών εντός της προστατευόμενης περιοχής.
- Τον σαφή προσδιορισμό των λιμενικών χρήσεων αποκλειστικά για σκοπούς προστασίας και διαχείρισης, αποκλείοντας κάθε εμπορική ή βιομηχανική δραστηριότητα.
- Τη διασφάλιση των απαραίτητων πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό για την αποτελεσματική φύλαξη και διαχείριση της Γυάρου.
- Την ενίσχυση της προστασίας των ευαίσθητων ζωνών και τον ουσιαστικό σεβασμό του ιστορικού χαρακτήρα του νησιού.
Η υπεράσπιση της Γυάρου από την εμπορευματοποίηση και την βιομηχανική αλλοίωση είναι αγώνας για την προστασία του περιβάλλοντος, τη διαφύλαξη της ιστορικής μας μνήμης και την ποιότητα της ζωής μας. Καλούμε κάθε συλλογικότητα και κάθε πολίτη να βρίσκεται σε επαγρύπνηση για την αποτροπή αυτών των σχεδιασμών.
ΚΑΤΩ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΥΑΡΟ!
