Πού βρισκόμαστε;
Είναι δεδομένο και συνομολογημένο ότι ζούμε σε μια εποχή με χαρακτήρα κατεπείγοντος, όπου ο πολιτικός χρόνος επιταχύνεται και συμπυκνώνεται ανεξέλεγκτα. Τρία στοιχεία που το μαρτυρούν διεθνώς είναι: 1. Ο πόλεμος και η πολεμική προετοιμασία των χωρών διεθνώς και ειδικά του δυτικού μπλοκ (ΝΑΤΟ, ΕΕ) αλλά και η πολεμική εμπλοκή της Ρωσίας στην Ουκρανία, 2. Η κλιματική κρίση, 3. Η εκρηκτική πόλωση στο εσωτερικό των μεγάλων Δυτικών χωρών (βλ. ΗΠΑ, Γαλλία, Αγγλία) με παράλληλη εκτίναξη της ακροδεξιάς.
Τα θερμά μέτωπα του πολέμου διαρκώς πληθαίνουν και εντείνονται, ο ανταγωνισμός μεταξύ των χωρών ανεβαίνει κατακόρυφα και η εποχή που οι ΗΠΑ αποτελούσαν τον απόλυτο ηγεμόνα του πλανήτη τείνει να αμφισβητηθεί. Σε αυτό το πλαίσιο ο δυτικός ιμπεριαλισμός αποκτά μια εξαιρετικά επιθετική μορφή που φέρνει διαρκώς το ενδεχόμενο του 3ου παγκοσμίου πολέμου πιο κοντά. Παρά τις διαφορετικές εξαγγελίες του, η εκλογή Τραμπ στο Λευκό Οίκο σήμανε την συνέχιση στήριξης του μετώπου στην Ουκρανία, την κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου με την Κίνα και τη δραματική επιδείνωση του μετώπου στη Μέση Ανατολή, με βομβαρδισμούς σε Ιράν, Υεμένη, Συρία, Λίβανο. Όλα τα παραπάνω, βέβαια, ωχριούν μπροστά στη συνεχιζόμενη γενοκτονία του Παλαιστινιακού λαού, της ισοπέδωση της Γάζας και τα σχέδια εκτοπισμού των Παλαιστινίων. Η χερσαία επιχείρηση η οποία ξεκίνησε από το Ισραήλ όχι μόνο στηρίζεται από την Αμερική, αλλά χαιρετίζεται κιόλας καθώς οι τελευταία έχει ήδη δηλώσει προθέσεις να είναι κομμάτι της κατοχής αυτών των εδαφών.
Η πολεμική προετοιμασία και ετοιμότητα στη σκιά ολοένα και μεγαλύτερων και πιο ολοκληρωτικών συρράξεων, μετασχηματίζουν το εσωτερικό των δυτικών οικονομιών και κοινωνιών και επιβάλουν μια ιστορική στροφή σε μια θεσμοποιημένη “πολεμική οικονομία”. Στην τελευταία σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, οι ευρωπαίοι ηγέτες μαζί με τον Αμερικάνο πρόεδρο συμφώνησαν σε αύξηση των στρατιωτικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ της κάθε χώρας έως το 2035, από το σημερινό κατώτατο όριο του 2%. Επιπλέον, είναι χαρακτηριστικό το νέο δόγμα Rearm Europe της ΕΕ που αποβλέπει στο αστρονομικό ποσό των 800 δις. που θα πρέπει να επενδυθεί σε αμυντικά και στρατιωτικά προγράμματα και, μάλιστα, με τις στρατιωτικές δαπάνες να είναι οι μόνες που μπορούν να εξαιρεθούν από τους, κατα τα άλλα, σκληρούς δημοσιονομικούς κανόνες. Το παραπάνω σημαίνει αυτόματα τη βίαιη μεταφορά πόρων από τη δημόσια πολιτική για την κοινωνία και το περιβάλλον στον τομέα της στρατιωτικής-πολεμικής βιομηχανίας, ωστόσο δεν αφορά μόνο την οικονομία με στενούς όρους. Σημαίνει, παράλληλα, την όξυνση του μιλιταρισμού και της μισαλλοδοξίας στο εσωτερικό των κοινωνιών και μια γενικευμένη επίθεση στο πεδίο των κοινωνικών, πολιτικών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και ελευθεριών.
Την ίδια στιγμή μοιάζει όλο και πιο βέβαιη η πορεία προς μια ανεξέλεγκτη κλιματική κρίση εντός του τρέχοντος αιώνα. Η στροφή στην πολεμική βιομηχανία και στον κατάμαυρο καπιταλισμό των ορυκτών, των πυρηνικών και των εξορύξεων επιταχύνει την παραπάνω πορεία εξαιρετικά επικινδυνα. Ωστόσο, δεν θα ήταν σωστό να θεωρηθεί η μετάβαση από τον «καπιταλισμό της πράσινης ανάπτυξης» στον πολεμικό καπιταλισμό ως μια ολοκληρωτική αλλαγή πορείας. Στην ουσία, η πολεμική οχύρωση αποτελεί βασικό στοιχείο της στρατηγικής των ελίτ για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Σε συνθήκες όλο και μεγαλύτερης έλλειψης πόρων, είναι αναμενόμενο να πολλαπλασιαστούν οι τοπικές αλλά και διεθνείς συγκρούσεις, τροφοδοτώντας το «συστημικό χάος» που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Ο συνδυασμός φυσικών καταστροφών λόγω κλίματος και πολεμικών συρράξεων θα εντείνει τα μεταναστευτικά ρεύματα, οδηγώντας σε ακόμη μεγαλύτερη στρατιωτικοποίηση των συνόρων· χαρακτηριστικά παραδείγματα του τι έρχεται είναι τα φράγματα και οι ένοπλες ζώνες στα σύνορα ΗΠΑ–Μεξικού και στη Μεσόγειο. Επιπλέον, ο μιλιταρισμός λειτουργεί ως μέσο θωράκισης των κυρίαρχων απέναντι στις κοινωνικές συγκρούσεις που θα οξυνθούν και από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Στο παραπάνω έδαφος η κοινωνική συνοχή εντός των χωρών της Δύσης φαίνεται να διαρρηγνύεται με πρωτοφανή τρόπο μεταπολεμικά, η πόλωση και η πολιτική κρίση να είναι τεράστια. Αυτό μαρτυρά η εκτίναξη της Ακροδεξιάς, καθώς και η καθιέρωση του τραμπισμού στις ΗΠΑ, ως ένα μετα-νεοφιλελεύθερο -χωρίς κανόνες- μοντέλο πολιτικής, όπου καταπατούνται οι αποφάσεις διεθνών οργανισμών και δικαστηρίων και ο ρατσισμός, ο μισογυνισμός, ο σεξισμός και ευρύτερα ο μισαλλόδοξος λόγος που υποκινεί σε πράξεις βίας κανονικοποιούνται στη δημόσια σφαίρα. Η εικόνα της Ευρώπης δεν είναι λιγότερο ανησυχητική, με ακροδεξιά κόμματα σε μια σειρά χωρών να παρουσιάζουν δυναμική άνοδο, απαντώντας και σε μια συρρίκνωση των κομμάτων της παραδοσιακής σοσιαλδημοκρατίας (βλ. Γαλλία, Γερμανία, Βρετανία, Αυστρία, Ολλανδία κλπ). Το πολιτικό σκηνικό της Ευρώπης μεταμορφώνεται και αποτελεί ερώτημα το πως θα μπορέσει η Αριστερά να κερδίσει έδαφος εντός της νέας πραγματικότητας.
Στον αντίποδα των παραπάνω νέα μορφώματα όπως η Ανυπότακτη Γαλλία ή το Your Party στην Αγγλία, παρά τις δυσκολίες, καταφέρνουν να συσπειρώσουν σημαντικά δυναμικά ανθρώπων που αναζητούν μαχητικά και ριζοσπαστικά δρόμους υπέρβασης των αδιεξόδων μεταξύ ακροδεξιάς και ακραίου κέντρου, εμπλέκονται και αναβαπτίζονται από τα ίδιο το κίνημα. Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει βεβαίως εδώ στο κίνημα υπέρ της Παλαιστίνης με τις εμβληματικές πρωτοβουλίες March to Gaza και Global Sumud Flotilla να έχουν επιδράσει καταλυτικά στο διεθνή συντονισμό και τη δυναμική του αντιπολεμικού κινήματος.
Στο φόντο όλων των παραπάνω στη χώρα μας προστίθεται και η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί μετά την δεύτερη τετραετία Μητσοτάκη: επιθετικού προχωρήματος της νεοφιλελεύθερης ατζέντας, αυταρχικής θωράκισης του κράτους, των ανεξάρτητων αρχών και της δικαστικής εξουσίας και συνολικά μια διαρκή συνθήκη αντιδημοκρατικής εκτροπής και ασφυξίας όσον αφορά στη δικαιοσύνη. Παρότι αυτό το πλαίσιο δεν αναιρείται, εμφανίζονται σημαντικές δυναμικές αναδιάταξης του πολιτικού σκηνικού και αναίρεσης των δεδομένων που καθιερώθηκαν μετά τις εκλογές του 2023. Σε αδρές γραμμές, βρισκόμαστε μπροστά σε μια ρευστοποίηση, τόσο «από τα κάτω» όσο και «από τα πάνω».
Σε κοινωνικό επίπεδο, η κυρίαρχη πολιτική και ειδικά η συγκεκριμένη κυβέρνηση τίθενται υπό έντονη αμφισβήτηση. Το σύνθημα «Δικαιοσύνη», που κυριάρχησε στο κίνημα των Τεμπων, συμπύκνωσε τόσο την αγωνία για την υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου όσο και το διευρυμένο αίσθημα αδικίας απέναντι σε ένα αυταρχικό μηχανισμό συγκάλυψης που συγκαλύπτει ένα εξόφθαλμο κρατικό-εταιρικό έγκλημα, μη διστάζοντας να στραφεί ενάντια στους συγγενείς των θυμάτων. Οι κινητοποιήσεις έβγαλαν αυτή την υποβόσκουσα οργή στην επιφάνεια, ενώ το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και το κίνημα αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη που εμφανίστηκε δυναμικά μες το καλοκαίρι, υπονόμευσαν την προσπάθεια της κυβέρνησης να ανασυγκροτηθεί. Πλέον, η επιρροή της ΝΔ μέσα στα λαϊκά στρώματα φαίνεται να έχει πληγεί σοβαρά και το ακροατήριο της τείνει να περιοριστεί στον σκληρό πυρήνα του: αστική τάξη, μεσαία στρώματα και μικρο-ιδιοκτήτες — εν τη απουσία αντιπολίτευσης και με δεδομένη τη μεγάλη αποχή, αυτό επαρκεί για να είναι πρώτο κόμμα αλλά η αυτοδυναμία και η «εγγύηση σταθερότητας» δεν είναι πλέον εφικτοί στόχοι.
Συγχρόνως, εξελίσσεται ένα ρήγμα εντός της άρχουσας τάξης και των πλέον ισχυρών τμημάτων της ολιγαρχίας που μέχρι πριν 2 χρόνια στήριξαν σύσσωμα και απόλυτα τη ΝΔ και τον Μητσοτάκη προσωπικά. Ωστόσο, τα μπλοκ βρίσκονται σε διαδικασία αναδιάταξης και μερίδες του κεφαλαίου με ισχυρή παρουσία στα ΜΜΕ και τη δημόσια ζωή της χώρας (Μαρινάκης, Μελισσανίδης) υιοθετούν πλέον αντι-κυβερνητική στάση, ενώ υποστηρίζουν το σχέδιο επαναφοράς Τσίπρα, αλλά και παρεμβαίνουν στο εσωτερικό της ΝΔ. Προφανώς, η κυρίαρχη πολιτική και η στρατηγική λιτότητας και μείωσης του εργατικού κόστους παραμένει ως μοναδικό αστικό σχέδιο· αυτό που «διεκδικούν» αυτά τα τμήματα είναι ένα άλλο κυβερνητικό σχήμα (πιθανώς με ΝΔ αλλά χωρίς Μητσοτάκη) που θα είναι πιο φιλικό στα συμφέροντα τους. Σε κάθε περίπτωση, οι συγκεκριμένοι ενδο-αστικοί ανταγωνισμοί, πέρα από πιέσεις στη ΝΔ, παράγουν πιέσεις και προς την Αριστερά, μέσω της προσπάθειας ανασύνταξης της Κεντροαριστεράς ώστε να ακουμπήσει το μαζικό κοινωνικό αίσθημα ενάντια στη ΝΔ.
Aπό τη μεριά της, η κυβέρνηση προσπαθεί να υπερβεί αυτή την κατάσταση μέσα από μια φυγή προς τα εμπρός σε όλα τα επίπεδα:
- Με ακόμα μεγαλύτερη στροφή στον αυταρχισμό και την απεύθυνση σε συντηρητικά ακροατήρια. Με τα νομοσχέδια που πέρασε μες το καλοκαίρι (για τα πανεπιστήμιο και το νέο πειθαρχικό δίκαιο των δημοσίων υπαλλήλων) και την αναστολή κάθε αίτησης για άσυλο, η κυβέρνηση προετοιμάζεται για ένταση της καταστολής, ποινικές διώξεις απέναντι σε αγωνίστριες -ές, χτύπημα σε χώρους όπου η Αριστερά έχει ακόμα ισχυρή παρέμβαση και για στοχοποίηση των μεταναστριών και προσφύγων.
- Με επιμονή στην αστική στρατηγική της καταπάτησης εργατικών δικαιωμάτων. Το νέο νομοσχέδιο για τα εργασιακά και τη διευθέτηση ωραρίου έρχεται να ισοπεδώσει ό,τι είχε απομείνει από το εργατικό δίκαιο, θεσμοθετώντας τη 13ωρη εργασία σε έναν εργοδότη, αναιρώντας την υποχρέωση για 2 εβδομάδες συνεχόμενης άδειας το καλοκαίρι, εισάγοντας παράλληλα τις «μηδενικές συμβάσεις». Η κυβέρνηση δείχνει ότι παραμένει ο βασικός και πλέον επιθετικός εκφραστή των αναγκών του κεφαλαίου για φθηνό και ευέλικτο εργατικό δυναμικό.
- Με περιορισμένες αλλά υπαρκτές παροχές, όπως έδειξε ο Μητσοτάκης στη ΔΕΘ, προτείνοντας μείωση φορολογίας σε συνάρτηση με τον αριθμό των παιδιών κάθε οικογένειας. Φυσικά και αυτές οι παροχές έχουν σαφές ταξικό χαρακτήρα, καθώς όσο ανεβαίνει η φορολογική κλίμακα οι φοροελαφρύνσεις είναι μεγαλύτερες, όπως και πολιτικό-ιδεολογικό στίγμα που κοιτάει συντηρητικά ακροατήρια.
Συνολικά βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής που διαφαίνονται οι δυναμικές ενός νέου πολιτικού σκηνικού στην Ελλάδα. Η Αριστερά και το μαχόμενο κίνημα κινδυνεύουν να συμπιεστούν τόσο από τον κρατικό αυταρχισμό όσο και από τη μετατόπιση της δημόσιας συζήτησης σε ερωτήματα «κυβερνησιμότητας» και διαφθοράς, μακριά από τα κρίσιμα ζητήματα που η Αριστερά προσπαθεί να θέσει στην ατζέντα (δημόσια αγαθά, αντιμετώπιση της ακρίβειας, δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες). Από την άλλη, δεν πρέπει να φοβηθούμε την αστάθεια και η συγκυρία δεν καθορίζεται μονοσήμαντα από τις άνωθεν παρεμβάσεις αλλά έχει μέσα και ριζοσπαστικές τάσεις και αναζητήσεις· αυτές αναδείχθηκαν, έστω και μειοψηφικά, στις κινητοποιήσεις των Τεμπών και στη μαζική στήριξη στο March to Gaza και το κίνημα αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη. Ειδικά μες το MtG χτίζεται μια νέα, διευρυμένη αντι-ιμπεριαλιστική και διεθνιστική πρωτοπορία που δυνητικά μπορεί να ανανεώσει τη σκέψη και την πρακτική της Αριστεράς σε ένα ιδιαίτερα κρίσιμο πεδίο.
Η πολιτική κατεύθυνση της Πολιτικής Κίνησης
Αν ήταν να ξεχωρίσουμε ένα μόνο ζήτημα για την Πολιτική Κίνηση (ΠΚ) στην οποία συμμετέχει και η Αναμέτρηση, είναι πως δεν επικοινωνεί με τα ερωτήματα που μπήκαν παραπάνω. Αναφέρεται στην ανασυγκρότηση της Αριστεράς, τη διαμόρφωση μεταβατικού προγράμματος και την ανάγκη αντιπολίτευσης με τρόπο τόσο αφηρημένο, που τα κείμενα της, οι εκδηλώσεις της και ο μέχρι στιγμής λόγος της θα μπορούσαν να αναφέρονται σχεδόν σε οποιαδήποτε στιγμή την τελευταία δεκαετία. Αυτό την οδηγεί στο να μένει στα ερωτήματα μιας προηγούμενης περιόδου, χρησιμοποιεί τα ίδια εργαλεία που απέτυχαν στην αλλαγή του συσχετισμού εντός της ελληνικής κοινωνίας, κάτι που οδηγεί τελικά στην περαιτέρω αποδυνάμωση των ίδιων των συλλογικοτήτων που κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση, καθώς και του κινήματος που αυτές επιδιώκουν να ενισχύσουν. Το ζήτημα αυτό βρίσκεται στον πυρήνα της κριτικής μας, καθώς κατά βάση από εκεί απορρέουν οι αδυναμίες της ΠΚ που θα εξεταστούν παρακάτω.
Διαβάζοντας τις διακηρύξεις τόσο της Αναμέτρησης, όσο και της Μετάβασης είναι σαφές πως προτάσσεται μία ανασυγκρότηση της ριζοσπαστικής αριστεράς μεσα απο ανοιχτες και μαζικές διαδικασίες. Χωρίς την ύπαρξη των αναγκαίων κοινωνικων εκπροσωπήσεων και με το κοινωνικό έρεισμα της αριστεράς να εχει διαρρηχθεί τα χρόνια που ακολούθησαν το 2015, δεν είναι παράξενο το οτι οι μαζικές διαδικασίες δεν έχουν καταφέρει να αποτελέσουν χαρακτηριστικό της Π.Κ. μετά την έναρξή της. Ωστόσο, η έλλειψη μαζικότητας και η μη ύπαρξη πραγματικά δημοκρατικών και «από τα κάτω» διαδικασιών αποτελεί το σύμπτωμα και όχι την αιτία της αποτυχίας.
Με βάση τα κείμενα της ΠΚ αλλά και την εσωτερική συζήτηση της Αναμέτρησης, το διακύβευμα σήμερα είναι μια Αριστερά που:
- Δεν θα υποταχθεί και πάλι στους νεοφιλελεύθερους καπιταλιστικους ιμπεριαλιστικούς «μονόδρομους», στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Δεν θα στρέφεται αποκλειστικά στην κοινοβουλευτική και θεσμική παρέμβαση, χωρίς να έχει διδαχθεί από την πρόσφατη εμπειρία του 2015 και δεν θα περιοριζει τους στρατηγικούς στόχους της στη διαχείριση της κυβερνητικής εξουσίας στα πλαίσια του συστήματος.
- Δεν θα εγκλωβίζεται στον απομονωτισμό και την κομματική συντήρηση δυνάμεων.
- Θα επαναφέρει το ζήτημα της ρήξης και του μεταβατικού προγράμματος ώστε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών και να συνδεθεί με την εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα.
- Θα εμπλέκεται ουσιαστικά στην προσπάθεια αλλαγής του πολιτικού συσχετισμού δυνάμεων και κατακτήσεων σήμερα, προωθώντας την κοινή δράση.
Μπορούμε εύκολα να συμφωνήσουμε με αυτούς τους στόχους και τις διατυπώσεις. Ποια και ποιος θα διαφωνούσε με την ανάγκη μιας ενωτικής Αριστεράς που θα αλλάζει τον συσχετισμό δυνάμεων και θα επαναφέρει το ζήτημα της ρήξης; Το ζήτημα είναι σε ποια συγκυρία προσπαθείς να το κάνεις αυτό και με ποια μεθοδολογία.
Στην τελευταία ανακοίνωσή της, η ΠΚ θεωρεί πως η συσπείρωση δυνάμεων μπορεί να γίνει στη βάση ενός μεταβατικού προγράμματος, καθώς έτσι θα συγκροτηθεί «το μπλοκ των δυνάμεων της ρήξης και τελικά της ανατροπής του ίδιου του συστήματος». Ποια είναι όμως σήμερα οι βασικοί άξονες ενός τέτοιου προγράμματος; Ποιες είναι οι σημερινές διαχωριστικές του συστήματος και ποιο το επίπεδο ανάπτυξης του κινήματος και των αριστερών ιδεών και πρακτικών; Αν η απάντηση σε αυτό είναι ότι οι άξονες ορίζονται από τα «μαθήματα» του 2015 και του δημοψηφίσματος και συνεπώς το αναγκαίο σήμερα είναι ένα πρόγραμμα εξόδου από το Ευρώ και την ΕΕ σε κατεύθυνση αντικαπιταλιστική και μη διαχειριστική, τότε έχουμε πάρει εξαρχής λάθος δρόμο και απλά μεταφέρουμε άγαρμπα και επιλεκτικά το 2015 στο 2025.
Η κατεύθυνση αυτή είναι λανθασμένη καθώς :
- Δεν κατανοεί ότι τα πολιτικά προγράμματα δεν κρίνονται από την αντίληψη της εκάστοτε οργάνωσης για το ποσο ριζοσπαστικά είναι, αλλά απο τη δυνατότητά τους να μετατοπιζουν τις λαϊκές μάζες και να ανοίγουν ρήγματα σε μια δοσμένη συγκυρία.
- Υποτιμά τη δυσμενή μετατόπιση του συσχετισμού δύναμης την τελευταία δεκαετία, την απώλεια ερεισμάτων στη κοινωνία και την απογοήτευση-αποστράτευση μαχητικών τμημάτων του κινήματος.
- Αποπροσανατολίζει την κουβέντα απο την ανασυγκρότηση της Αριστεράς με όρους πολιτικής και κοινωνικής αντιπολίτευσης. Μία τέτοια αντιπολίτευση θα εδράζεται σήμερα στους εργατικούς αγώνες, στο αντιπολεμικό κίνημα και τη ρήξη με το ΝΑΤΟ και το ReArm Europe, τον αγώνα για δημοκρατία και κράτος δικαίου τόσο απέναντι στον αυταρχικό νεοφιλελευθερισμό όσο και την ακροδεξιά διεθνώς αλλά και στη χώρα μας, στη διεκδίκηση για δημόσια αγαθά και αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Οι διεκδικήσεις αυτές αποκτούν αναγκαστικά και αντικειμενικά κατεύθυνση ενάντια στην ΕΕ και το Ευρώ χωρίς όμως αυτό να τίθεται σήμερα ως προϋπόθεση.
- Αδυνατεί να αντιληφθεί ότι, σε περίοδο έντασης της κρίσης πολιτικής εκπροσώπησης των αστικών κομμάτων, έχει σημασια μια εκλογικής παρέμβαση της ριζοσπαστικής αριστεράς με τους μαζικότερους δυνατούς όρους.
Εξάλλου, ο στόχος δημιουργίας μεταβατικού προγράμματος από τις δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς δεν είναι καινούργιος, αντίθετα επαναλαμβάνεται εδώ και μια 15ετία χωρίς στην πραγματικότητα να σημειώνεται κάποια ουσιαστική πρόοδος. Θεωρούμε αναγκαίο να σταθούμε αυτοκριτικά πάνω σε αυτό γεγονός και να αντιληφθούμε το βαθμό ανεπάρκειας που φέρουμε όλες και όλοι. Και ειδικότερα να σκεφτούμε το κατα πόσο, σε ένα τοπίο σημαντικής υποχώρησης και κατακερματισμού των δυνάμεων της ριζοσπαστικής αριστεράς, συμβάλλει η ιδεοληπτική σχεδόν αναφορά στο μεταβατικό πρόγραμμα αποκομμένη από τα κοινωνικά πεδία και τις μάχες της περιόδου. Η ευκολία με την οποία τίθεται ο στόχος, η απουσία πραγματικού αναστοχασμού πάνω στις υπαρκτές δυσκολίες και στα αδιέξοδα προηγούμενων προσπαθειών, θεωρούμε πως τελικά υπονομεύουν την προσπάθεια έστω και να προσεγγιστεί το ζήτημα του μεταβατικού προγράμματος.
Συγχρόνως, η ΠΚ τονίζει το ζήτημα της ενότητας — όπως κάθε αντίστοιχη πρωτοβουλία στον χώρο μας την τελευταία δεκαετία. Δυστυχώς, η ΠΚ ακολουθεί το μοτίβο αυτών των εγχειρημάτων και την ίδια λανθασμένη πορεία που έχουμε δει στο παρελθόν. Η ενότητα παραμένει ένας συνεχής διακηρυκτικός στόχος, αλλά εκεί που πραγματικά «μετράει» κρίνεται ανεπαρκής: δηλαδή στο πώς οι δυνάμεις, που βάζουν στο κίνημα τους ίδιους ρηξιακούς στόχους για την περίοδο, θα μπορέσουν να συγκροτήσουν εκείνο το πολιτικό υποκείμενο που θα συμβάλει στο να μπορέσουν αυτοί να επιβληθούν.
H ΠΚ σε αυτό το ζήτημα έχει θέσει εξαρχής τον εαυτό της σε δύσκολη θέση: αφενός οι δυνάμεις της δεν στοχεύουν στην ανασύνθεση τους μέσα από τη δημιουργία κοινής οργάνωσης αφετέρου αρνείται και τη συνεργασία με τις δυνάμεις της Ενωτικής Πρωτοβουλίας και δεν αναφέρεται σε συνεργασία με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Η ΠΚ βλέπει τον εαυτό της ως έναν τρίτο πόλο/συμμαχία μέσα στη ριζοσπαστική/αντικαπιταλιστική Αριστερά, χωρίς να μπορεί να προσδιορίσει πώς και πού διαφοροποιείται από τους άλλους δύο. Στον βαθμό που θα τονίζει την ενότητα και θα αναμετριέται με τη συγκυρία, η ΠΚ θα πρέπει να εξηγεί γιατί δεν συνομιλεί με την Ενωτική Πρωτοβουλία. Στον βαθμό που θα τονίζει την ανάγκη ενός αντικαπιταλιστικού μεταβατικού προγράμματος και την ιδεολογική καθαρότητα, θα πρέπει να εξηγεί γιατί δεν συνεργάζεται με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Ο τρίτος δρόμος σύντομα θα φανεί ότι όχι απλά δεν είναι η λύση αλλά είναι η πλέον ευάλωτη και μη πειστική θέση, που μάλιστα οδηγεί σε μια τριχοτόμηση της ριζοσπαστικής αριστεράς την ίδια στιγμή που επικαλείται την ενότητα.
Ωστόσο, στον βαθμό που η κίνηση είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο και με δεδομένο ότι η ανησυχία για την ανασυγκρότηση της ριζοσπαστικής Αριστεράς είναι ειλικρινής, υπάρχει χρόνο για να αλλάξει κατεύθυνση. Αυτό προϋποθέτει την ειλικρινή αυτοκριτική για τη σύντομη πορεία της και τη δυναμική που (δεν) φαίνεται να αναπτύσσει αλλά και ουσιαστικά πολιτικά βήματα. Κάνοντας μια ιεράρχηση, θα ξεχωρίζαμε τα εξής ως άμεσα αναγκαία:
- Την ουσιαστική εμπλοκή με τα ανοιχτά μέτωπα πάλης της συγκυρίας με ενωτικό και μαχητικό τρόπο, με στόχο τη συσπείρωση δυνάμεων και την ανατροπή των αστικών σχεδίων για αυταρχική θωράκιση και στροφή στην πολεμική οικονομία. Αυτό χρειάζεται να αποτυπωθεί σε αντίστοιχες επιλογές τόσο μπροστά στην απεργία της 1ης Οκτωβρίου όσο και στις προκλήσεις που θα συναντήσει το επόμενο διάστημα το φοιτητικό κίνημα.
- Τη στροφή σε μια ανοιχτή και γειωμένη συζήτηση για το αναγκαίο πολιτικό πρόγραμμα, ξεκινώντας από την από κοινού ανάλυσης της συγκυρίας, των προκλήσεων και των ορίων που θέτει. Αντί να επανερχόμαστε σε έναν στείρο αντικαπιταλισμό και την επανάληψη τσιτάτων-μπούλετ από μια άλλη φάση της ταξικής πάλης, να ψάξουμε πολιτικές αιχμές και δρόμους ρήξης από τις σημερινές τάσεις ριζοσπαστικοποίησης.
- Τη διαμόρφωση πρότασης συνεργασίας, κινηματική, πολιτικής και εκλογικής με τις υπόλοιπες δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς, απο την ΑΝΤΑΡΣΥΑ μέχρι την Ενωτική Πρωτοβουλία. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε η ριζοσπαστική αριστερά να αποτελέσει όντως ορατό πόλο συσπείρωσης απέναντι στην κεντροαριστερά, την Πλεύση Ελευθερίας και άλλες συστημικές λύσεις που απειλούν να εγκλωβίσουν τον λαό και τη νεολαία.
Συντρόφισσες και σύντροφοι, καταθέτουμε αυτό το κείμενο με ειλικρινή διάθεση συμβολής στο διάλογο και με το δεδομένο ότι δεν υπάρχει άλλο περιθώριο ομφαλοσκόπησης και κυκλικών επαναλήψεων. Ζήσαμε μια σειρά από πρωτοβουλίες αντίστοιχες με την ΠΚ την τελευταία δεκαετία: την πρωτοβουλία των 4 το 2019, την κοινή δήλωση των 9 οργανώσεων το 2020 και ως μετεξέλιξη αυτού, την ΑΠΔΔ. Οι πρωτοβουλίες αυτές, ανεξαρτήτως εύρους, είχαν δυσκολία να προχωρήσουν, να συνδεθούν με συγκεκριμένες μάχες της συγκυρίας και τελικά εγκλωβίστηκαν σε συζητήσεις που (αν και ενδιαφέρουσες αφαιρετικά) πολιτικά ήταν αδιέξοδες.
Η ανάγκη ανασυγκρότησης της ριζοσπαστικής αριστεράς σε όλα τα επίπεδα είναι επιτακτική. Το απαιτεί η ίδια η λαϊκή κινητικότητα και οι εκλάμψεις με τις οποίες εμφανίζεται, αυτή που ξέσπασε και συνεχίζει να τροφοδοτείται γύρω από το έγκλημα των Τεμπών, όπως και αυτή γύρω από το Παλαιστινιακό, δύο εμβληματικά γεγονότα που οφείλουν να σημάνουν αλλαγή σελίδας και αλλαγή ταχύτητας. Έχουμε την πεποίθηση ότι η συσσωρευμένη εμπειρία των οργανώσεων της αντικαπιταλιστικής αριστεράς στην Ελλάδα μπορεί και οφείλει να να τροφοδοτήσει μια νέα πολιτική ενότητα που οφείλει να γεννηθεί. Η αναγκαία σήμερα ανασυγκρότηση της Ριζοσπαστικής Αριστεράς προϋποθέτει πολιτικά πλατείες και ανοιχτές στην κοινωνία του αγώνα πρωτοβουλίες, με αρχές και βλέμμα στη βελτίωση του συσχετισμού για την εργασία και τη νεολαία στο ορατό μέλλον.
Τάση συντρόφων/συντροφισσών στην Αναμέτρηση
