Κυριάκος Μακρομάλλης (Διεθνολόγος – Πολιτικός Αναλυτής) για το βιβλίο του Νικόλα Κυριάκου «10+1 Μύθοι για το Κυπριακό»
Υπό το φως των επερχόμενων εξελίξεων στο Κυπριακό, μετά και την εκλογή του Τουφάν Ερχιουρμάν ως νέου ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, αυτό το μικρό βιβλίο γίνεται επίκαιρο. Αν και γράφτηκε το 2019, μετά το ναυάγιο της διαπραγμάτευσης στο Κράνς Μοντανά, σε μια περίοδο που η απογοήτευση βρισκόταν στα ύψη (όχι για όλους), σήμερα λειτουργεί σαν χρήσιμος οδηγός, βοηθώντας μας να κατανοήσουμε γιατί η λύση του Κυπριακού είναι ακόμα ένα μακρινό όνειρο, τι δημιουργεί το αδιέξοδο, και τι το ανατροφοδοτεί.
Οι μύθοι γύρω από το Κυπριακό δεν είναι λίγοι και ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την αδυναμία εξεύρεσης λύσης μέχρι και σήμερα. Κι αν στην ίδια την Κύπρο η δημόσια αντιπαράθεση κρατά τον διάλογο ζωντανό, στον ελλαδικό χώρο συχνά οι μύθοι μοιάζουν να έχουν ακόμη πιο γερά θεμέλια, με το Κυπριακό να παρουσιάζεται πολλές φορές στα πλαίσια ενός γενικότερου αλυτρωτισμού, και έτσι η συζήτηση γίνεται έρμαιο ακροδεξιών ορέξεων.
Το βιβλίο θέτει διάφορα πολύ βασικά ερωτήματα :
- Είναι λοιπόν το Κυπριακό μόνο ένα πρόβλημα εισβολής και κατοχής;
- Νομιμοποιεί τα τετελεσμένα της εισβολής η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία;
- Οι Τουρκοκύπριοι είναι φερέφωνα της Τουρκίας;
- Το κλειδί της λύσης βρίσκεται στην Άγκυρα;
Ο Κυριάκου εξηγεί ότι το Κυπριακό δεν είναι μόνο θέμα εισβολής και κατοχής, διότι αυτό προϋποθέτει την αποσιώπηση γεγονότων που προηγήθηκαν του 1974. Η θέση αυτή αγνοεί τις ευθύνες της ελληνικής χούντας και των ελληνοκυπρίων υποστηρικτών της κατά την περίοδο πριν το 1974 — μια δράση που παραμένει και σήμερα στην περιφέρεια του πολιτικού διαλόγου ή εντελώς εκτός. Κυρίως αγνοεί ηθελημένα και πανηγυρικά όλα αυτά τα γεγονότα και τις συγκρούσεις που ονομάσαμε «εσωτερική πτυχή του Κυπριακού», και γενικά όλα τα γεγονότα που έλαβαν χώρα από το 1960.
Με τον ίδιο ζήλο όπως και τότε, οι αρνητές της ιστορίας γίνονται σήμερα και αρνητές της λύσης της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Η αποδοχή της θα σήμαινε την αποδοχή της πολιτικής ισότητας των Τουρκοκυπρίων — που ποτέ δεν έγινε αποδεκτή από την ελληνοκυπριακή πολιτική ελίτ. Οι άμεσες συνέπειες της εισβολής έθαψαν στην ουσία οποιαδήποτε ελπίδα για ένα δυνατό ενιαίο κράτος, και κυρίως την ιδέα της αντιμετώπισης των Τουρκοκυπρίων ως μειονότητας. Η ομοσπονδία περιγράφεται, σύμφωνα με αυτή τη θεώρηση, σαν ένας οδυνηρός συμβιβασμός, που όσο «μας παίρνει» έχουμε και χρέος να τον αποφύγουμε. Στην ουσία όμως είναι η μόνη ελπίδα που απομένει για μια αμοιβαία αποδεκτή, ρεαλιστικά εφαρμόσιμη και επαρκώς δίκαιη λύση, που θα μπορούσε να αναγνωρίσει και να επουλώσει τις πληγές του παρελθόντος, και να δώσει τα απαραίτητα εχέγγυα ειρήνης και στις δύο κοινότητες εντός ενός κοινού κράτους.
Σήμερα που οι Τουρκοκύπριοι ξαναβγαίνουν μπροστά, προβάλλοντας το πλαίσιο λύσης ομοσπονδίας και απορρίπτοντας με στεντόρεια φωνή και θάρρος τις ιδέες για δύο κράτη που υιοθετούσε προηγουμένως ο Ερσίν Τατάρ, οι ίδιοι μύθοι άρχισαν να ξαναλειτουργούν και οι γνωστοί ύποπτοι αναμένεται να κάνουν ακόμα μία απόπειρα απαγωγής του μέλλοντος.
Σε αυτό το μικρό βιβλίο διαβάζουμε αυτό που πολλοί σκεφτόμαστε αλλά δύσκολα θέτουμε στο υψηλότερο επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης: ότι δηλαδή η Κυπριακή Δημοκρατία, με το “Δίκαιο της Ανάγκης”, μετά την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων από τη Συνθήκη του 1960, είναι ένα κράτος που στην ουσία λειτουργεί διαιωνίζοντας την κυριαρχία μιας ελληνοκυπριακής πολιτική ελίτ, που προτιμά να νομιμοποιεί τα τετελεσμένα του πραξικοπήματος, κρατώντας για πάντα την εξουσία για λογαριασμό της στη μισή Κύπρο, παρά να προσπαθήσει να αναιρέσει τα τετελεσμένα της εισβολής με το να δεχτεί να μοιραστεί τους θεσμούς του κράτους με την τουρκοκυπριακή κοινότητα στα πλαίσια μιας ενιαίας και επανενωμένης Κύπρου. Όμως δεν θα ήταν αυτός ο μόνος τρόπος να απαλλαχθούμε από: τις απειλές της Τουρκίας, ενδεχομένως και τις στρατιωτικές βάσεις του ΗΒ, και γενικότερα τις αποικιακές βλέψεις πάνω στο νησί;
Μετά και από τα χαρμόσυνα νέα για την πολιτική αλλαγή που επήλθε στην τουρκοκυπριακή κοινότητα προς όφελος της συνέχισης των διαπραγματεύσεων και της εξεύρεσης λύσης, οι δυνάμεις της ειρήνης και της επανένωσης μπαίνουν ξανά σε θέση μάχης. Αυτό το μικρό βιβλίο βοηθά πολύ στην αποσαφήνιση των «γκρίζων ζωνών» που οι δυνάμεις του απορριπτισμού και της διαίρεσης φροντίζουν ανελλιπώς να δημιουργούν. Το ζήτημα πλέον δεν είναι αν θα παραιτηθεί η Τουρκία από τις αξιώσεις της για αναγνώριση της “ΤΔΒΚ”, αλλά πώς ανταποκρίνεται η ελληνοκυπριακή πλευρά σε αυτό το καινούργιο κάλεσμα των συμπατριωτών μας — και ισότιμων εταίρων μας — να τολμήσουμε να ονειρευτούμε μαζί μια επανενωμένη και ελεύθερη Κύπρο.
