Για την κατάσταση στο Αφγανιστάν

Με την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων και την παράδοση της Καμπούλ κλείνει ένας εικοσαετής κύκλος που άνοιξε με την εισβολή των ΗΠΑ στα τέλη του 2001. H επόμενη μέρα θα βρει τον λαό του Αφγανιστάν σε μία εξίσου άσχημη θέση, κάτω από ένα νέο αυταρχικό καθεστώς που θα φέρει νέα προσφυγικά κύματα και νέα αναταραχή στην ευρύτερη περιοχή.

Τώρα, σε αυτή την τραγική στιγμή αναδεικνύονται όλα τα εγκλήματα των στρατιωτικών επεμβάσεων που υποτίθεται θα έφερναν ειρήνη και δημοκρατία στο Ιράν, στο Ιράκ, τη Συρία και αλλού. Τα θεμέλια της ανάδυσης του φονταμενταλισμού, μπήκαν από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 όταν η κυβέρνηση Κάρτερ, με τη Σαουδική Αραβία σε ρόλο ενδιάμεσου, ενίσχυσε με όπλα και χρήματα στους μουτζαχεντίν προκειμένου να αντιπαρατεθούν με τη Σοβιετική Ένωση, η οποία είχε αναπτύξει στρατιωτική παρουσία στη χώρα νωρίτερα. Τότε, ονόμασαν τους φονταμενταλιστές «μαχητές της ελευθερίας» και τους εξυμνούσαν. Με την αμερικανική εισβολή του 2001, κάτω από το δόγμα του “πολέμου ενάντια στην τρομοκρατία” οι πρότεροι σύμμαχοι έγιναν πλέον «τρομοκράτες» και ακολούθησαν δύο δεκαετίες θανάτου και καταστροφών.

Με την πολιτική και στρατιωτική στήριξη του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ΗΠΑ εγκαθίδρυσαν μία κυβέρνηση-μαριονέτα χωρίς λαϊκή νομιμοποίηση και υποστήριξη, μετέτρεψαν τη χώρα σε κόμβο ναρκεμπορίου, λεηλάτησαν τον φυσικό και ορυκτό πλούτο και επέτρεψαν τη συνύπαρξη με ένα εκτεταμένο δίκτυο τζιχαντιστών. Η κυρίαρχη αφήγηση στην «πολιτισμένη» Δύση ήταν ότι η επέμβαση και η κατοχή του Αφγανιστάν ήταν μία μεγάλη επιτυχία, ένα βήμα για τη σταθερότητα. Η πραγματικότητα δεν μπορούσε να είναι πιο διαφορετική. Η χώρα υπήρξε μία από τις φτωχότερες στον κόσμο και η διαφθορά είχε εκτοξευθεί, ιδίως στο υψηλότερο κυβερνητικό επίπεδο. Ο λαός του Αφγανιστάν ζούσε σε άθλιες συνθήκες και πολλοί νέοι της χώρας μετανάστευσαν, αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον και διαφεύγοντας από άγριες συλλήψεις και καταστολή. Το, φίλα προσκείμενο στις ΗΠΑ, καθεστώς στερούνταν στηρίγματα μέσα στην κοινωνία και κατέφευγε στην καταστολή και τις φυλακίσεις.

Σε αυτές τις συνθήκες, οι Ταλιμπάν όχι απλώς δεν εξαφανίστηκαν αλλά ενισχύθηκαν από ένα κράτος και μία κοινωνία που κατέρρεε κάτω από τα δεσμά της αμερικανικής κατοχής. Οι αριστερές και ριζοσπαστικές δυνάμεις του Αφγανιστάν, αγωνίστηκαν για να αναδείξουν ότι οι ΗΠΑ χρειάζονταν τους τζιχαντιστές και τους φονταμενταλιστές για να προωθήσουν τη στρατηγική τους για την περιοχή, ότι οι σύντομες περίοδοι ειρηνικής συνύπαρξης και διαπραγματεύσεων ήταν ένα τέχνασμα για τη διαμόρφωση νέων συσχετισμών. Η Επαναστατική Ένωση Γυναικών του Αφγανιστάν (RAWA), με αφορμή την δέκατη επέτειο της 11ης Σεπτεμβρίου, τόνισε ότι

«Το ΝΑΤΟ δεν μπορεί ποτέ να επιθυμεί ειλικρινά την πλήρη εξάλειψη των Ταλιμπάν και της Αλ Κάιντα, καθώς μια τέτοια εξάλειψη θα σήμαινε το τέλος της αιτιώδους σχέσης για την επέμβαση και την εκτεταμένη κυριαρχία του στη χώρα. Μόνο μία λαϊκή εξέγερση μπορεί να ανατρέψει τους Tαλιμπάν και τους “αδελφούς της Βόρειας Συμμαχίας”».

Το νέο πλαίσιο που διαμορφώθηκε την τελευταία διετία ευνόησαν σημαντικά τους Ταλιμπάν και οδήγησαν τις ΗΠΑ επί προεδρίας Τραμπ σε ανακοίνωση αποχώρησης από το Αφγανιστάν, η οποία υλοποιήθηκε επί Μπάιντεν. Μάλιστα ο Μπάιντεν, διαβεβαίωσε την αμερικανική κοινή γνώμη για το τέλος και την επιτυχία του λεγόμενου «πολέμου ενάντια στη τρομοκρατία», ισχυριζόμενος ότι η αφγανική κυβέρνηση μπορεί να αποκρούσει τους Ταλιμπάν.

Σε λίγες μέρες από την διαβεβαίωση του Μπάιντεν, οι Ταλιμπάν εισέρχονταν στη Καμπούλ με ελάχιστη αντίσταση καθώς μεγάλα κομμάτια του καθεστώτος αυτομόλησαν ή «άλλαξαν στρατόπεδο». Οι εικόνες από το αεροδρόμιο της Καμπούλ και τους κατοίκους να κρέμονται από τα φτερά των αμερικανικών αεροπλάνων ή να ποδοπατούνται από τις ρόδες τους, δείχνει τον τρόμο και τη φρίκη που προκαλεί μία τέτοια εξέλιξη για τα δικαιώματά και τη καθημερινότητα των γυναικών, των νέων, των ενεργών πολιτών στο Αφγανιστάν, των μειονοτήτων που κυνηγιούνται όπως οι Χαζαρά. Δείχνει συγχρόνως και την κινητικότητα των ΗΠΑ που δεν δίστασαν να ανοίξουν πυρ απέναντι σε άοπλους πολίτες στο αεροδρόμιο της Καμπούλ για να προστατεύσουν την αποχώρηση τους.

Σήμερα, ο νόμος της Σαρίας βασιλεύει πάνω από την χώρα: το Ισλαμικό Κράτος του Αφγανιστάν έγινε πραγματικότητα με μεγάλο ευεργέτη τις ΗΠΑ και τον νατοϊκό ιμπεριαλισμό. Δεν πείθουν κανένα τα κροκοδείλια δάκρυα των δυτικών αξιωματούχων και μεγάλων ΜΜΕ για τη μοίρα που περιμένει τον λαό του Αφγανιστάν. Πόσο μάλλον, όταν οι ΗΠΑ έχουν λάβει δημόσια διαβεβαιώσεις από τους Ταλιμπάν για τη διασφαλιση των συμφερόντων τους. Πόσο μάλλον, όταν το βασικό άγχος, ιδίως των Ευρωπαίων ηγετών, είναι να αποτρέψουν τους μετανάστες και πρόσφυγες να αναζητήσουν ένα καλύτερο μέλλον.

Άμοιρο ευθυνών δεν είναι ούτε το ελληνικό κράτος. Το 2001 συμμετείχαν και Έλληνες στρατιώτες στις δυνάμεις εισβολής και μετέπειτα κατοχής του Αφγανιστάν, ενώ οι τελευταίοι Έλληνες αξιωματικοί αποχώρησαν από την Καμπούλ την προηγούμενη εβδομάδα. Όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις επιμένουν διαχρονικά στην πρόσδεση στο ΝΑΤΟ, στην υποστήριξη της πολιτικής των επεμβάσεων και του «πολέμου ενάντια στην τρομοκρατία». Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, έχουν στηρίξει την αποσταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής, προσδοκώντας ανταλλάγματα αν αποδείξουν πόσο πιστά σκυλιά του ιμπεριαλισμού μπορούν να γίνουν. Τώρα, με περίσσιο θράσος, ο υπουργός (αντι)Μεταναστευτικής Πολιτικής Μηταράκης, (που πριν λίγες εβδομάδες, είχε χαρακτηρίσει το Αφγανιστάν ασφαλή τρίτη χώρα), δήλωσε ότι «η χώρα μας δεν θα είναι πύλη εισόδου για ένα νέο κύμα προσφύγων». Η κυβέρνηση Μητσοτάκη επενδύει ξανά στα χειρότερα αντανακλαστικά της κοινωνίας αλλά τα πράγματα δεν θα είναι τόσο απλά.

Η αλληλεγγύη μας με τον λαό του Αφγανιστάν είναι δεδομένη. Θα εκφραστεί μαζικά με τη διοργάνωση κινητοποιήσεων, την άσκηση διεθνούς πίεσης και τον αγώνα για την υποδοχή των προσφύγων στις ευρωπαϊκές χώρες. Ειδικά, η υποδοχή των προσφύγων είναι το ελάχιστο που οφείλουν να κάνουν τα κράτη που συνέβαλαν στην καταστροφή της ζωής των Αφγανών. Στους δρόμους και στις γειτονιές της Αθήνας μπορεί και πρέπει να βγει μπροστά η αλληλεγγύη και ο κοινός αγώνας, για να ηττηθεί η πολιτική της Ευρώπης-φρούριο και των κλειστών συνόρων που δολοφονούν πρόσφυγες και μετανάστες.

Η εμπειρία του Αφγανιστάν δείχνει ξεκάθαρα ότι ο ιμπεριαλισμός και οι στρατιωτικές επεμβάσεις δεν εγγυώνται ποτέ την ειρήνη και τη σταθερότητα αλλά αντίθετα εκτρέφουν ξανά και ξανά τη φτώχεια, την καταπίεση, τον φονταμενταλισμό. Μόνο οι λαοί μπορούν να ανατρέψουν τα αυταρχικά καθεστώτα, να εγγυηθούν την ειρήνη, να δώσουν τέλος στον σκοταδισμό. Επιπλέον, η τραγωδία του Αφγανιστάν, μας έδειξε ξεκάθαρα τον καιροσκοπισμό και τους κινδύνους από τη συμμετοχή της χώρας στα πολιτικά και στρατιωτικά σχέδια που καταστρέφουν λαούς και κοινωνίες.